MANTARLAR ( MUSHROOMS - English ) - ( ГРИБЫ -Россию)

Barış Yavuz'a bulunduğumuz arazideki yenen mantarları tanıtırken...

MANTARLAR  ( MUSHROOMS - English )  -  ( ГРИБЫ -Россию) - (قارچ ها -- فارسی)

http://mantarlar.blogspot.com/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html#!/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html
Eskişehir'de Mantar toplama kültürü pek gelişmemiştir..Eskişehir 'in yerli halkı sadece iki veya üç tür mantarı toplayıp yerler...Aslında Eskişehir'de değişik ve lezzetli mantarlar  bulunmaktadır...Bu türleri  sadece yöreye  sonradan  gelenler bilip toplamaktadırlar...
 Şunu da belirtmekte  fayda  görüyorum  ki   mantar  toplama  zevkli  olmasına  rağmen  bilmeyenler için oldukça tehlikeli  sonuçlar  oluşturabilecek  bir uğraştır.Aşağıda  fotograflarını vereceğim  türleri bilmiyorsanız...doğadaki   halini  görmemişseniz toplamanızı asla tavsiye  etmem.. Bilinçsiz  bir  mantar  toplamak  Rus  ruletinden beş kat daha  tehlikelidir...Ben yıllardan  beri  mantar  konusunda araştırma  yaptım..Kitaplar  okudum arazide gözlemler  yaptım...Sonuçta  benim  öğrenebildiğim  tür  sayısı  bile  sınırlıdır....İşin  şakası  olmadığını hatırlatmakta fayda  görüyorum....

İstiridye Mantarı  (Pleurotus Pulmonarius)

 فرهنگ قارچ را توسعه داده است نه چندان در Eskisehir Eskisehir.. 'مردم بومی جمع آوری قارچ را فقط در دو یا سه نوع از اماکن... در واقع، متفاوت و خوشمزه قارچ هستند... Eskisehir بعد به منطقه واردان و می دانم تنها جمع آوری این نوع از...

  من هم قابل توجه است که، اگر چه می بینم که من با ذوق جمع آوری قارچ دانم حوزه به ایجاد نتایج بسیار خطرناک است. انواع عکس های زیر را از دولت خواهد شد طبیعت را نمی بیند، شما نمی دانید که... من نمی توصیه هرگز جمع آوری.. پنج بار خطرناک تر رولت روسی به ناخودآگاه جمع آوری قارچ... من پژوهش در زمینه قارچ برای سال... من کتاب به مشاهدات زمینه خوانده بود، حتی اگر تعدادی از گونه های محدود است.... من بعد از این همه من از ارزش من بیاد که کار من این شوخی را آموخته... .

Lamelli Soluk İstridye mantarı :
(pleurotus pulmonarius)
İstiridye mantarı kültür mantarı olarak da yetiştirilebilen çok az sayıdaki mantarlardan biridir. Sapı şapkasına göre eksantriktir. Yani sap ile şapka bir merkezli değildir. Bu tür mantarlar genelde doğada çok az sayıdadır.İstiridye mantarları (pleurotus) yaşamlarını çürükçül yada parazit olarak ağaçlarda yada ağaç kütükleri üzerinde sürdürürler.  http://wb332306.bahnhofbredband.se/

Гриб культура не разработала много Эскишехир Эскишехир .. 'S коренных народов собирать грибы только в двух или трех видов мест ... На самом деле, разные и вкусные грибы ... Эскишехир позднее прибытие в регион и знаю только поднимать эти типы ...

  Я также отметить, что, хотя я вижу, что я не знаю, со вкусом грибов сбор сфере, чтобы создать очень опасным последствиям. следующие виды работ не будут видеть состояние природы, вы не знаете ... я бы не советовал никогда не собирать .. Пять раз более опасным, чем русская рулетка в бессознательном состоянии собирать грибы ... Я исследования грибов в течение многих лет .. Я читал книг в области наблюдения, даже если число видов ограничено .... я ... В конце концов я узнал от моего стоит забывать, что работу я вижу, шутка ... .


Huby (slovenské)
Hubová kultúra nebola vyvinutá veľa v Eskisehir Eskisehir .. 's domorodými ľuďmi zbierať huby len dva alebo tri druhy miest ... V skutočnosti je iný a chutné huby sú ... Eskisehir neskôr príjazdov do regiónu a viem len aby tieto typy ...
  Ja tiež za zmienku, že aj keď vidím, že neviem, vkusné zber húb k vytvoreniu veľmi nebezpečný výsledky poskytujú uğraştır.Aşağıda typy fotografií neviete ... nedoporučoval by som nikdy zbierať nevidí stav prírody .. Päťkrát viac nebezpečnejšie ako ruská ruleta v bezvedomí zbierať huby ... som robil výskum na huby rokov .. Prečítal som si knihy v oblasti pozorovania, aj keď som ho ... Nakoniec, moje öğrenebildiğim obmedzený počet druhov práce .... vidím vtip nestojí za zapamätanie ... .

Mantar lezzetli fakat dikkat edilmeden ( Mantar hakkında tam bilgi sahibi olmadan ) toplanırsa sonu ölüme varan sonuçlar meydana gelebilir..            Грибвкусный, но без внимания (без полного знания Корк) едят), конечный результат может возникнуть в до смерти ..  Mushroom tasty, but without attention (without full knowledge of Cork) is eaten), the end results may occur in up to death ..

قارچ خوش طعم است ، اما بدون توجه (بدون دانش کامل از چوب پنبه) خورده است)، نتیجه پایان ممکن است رخ دهد در تا مرگ..

Mushroom Kultur hat nicht viel in Eskisehir Eskisehir entwickelt .. 's Ureinwohner Pilze sammeln in nur zwei oder drei möglichen Orten ... In der Tat anders und köstliche Pilze ... sind Eskisehir spätere Ankünfte in der Region und kennen die nur erheben diese Art von ...

  Ich habe auch darauf hingewiesen, dass, obwohl ich sehe, dass ich nicht weiß geschmackvolle Pilze sammeln ist eine Kugel auf eine sehr gefährliche Ergebnisse zu schaffen. Die folgenden Arten von Fotos nicht sehen Naturzustand, du weißt nicht ... Ich würde nicht empfehlen, niemals zu sammeln .. Fünf Mal gefährlicher als russisches Roulette zu einer unbewussten Pilze sammeln ... Ich habe Erforschung der Pilz seit Jahren .. ich Bücher gelesen haben im Bereich Beobachtungen, auch wenn die Zahl der Arten ist begrenzt .... ich habe ... Denn ich von meinem daran erinnert, dass die Arbeit, die ich den Witz zu sehen gelernt ... . 

Zehirli yoksa Zehirsiz mi - No tóxicos o venenosos - Non-toxic or Did he poisonous - Номера для токсичных или ядовитых - Zəhərli yoxsa zəhərsiz mi - Tabii ki zehirli mantar  türü... .. DİQQƏT zəhərlidir ... Toxic ... ATTENTION ... Токсичные ... Внимание ... سمی... توجه... Giftig ... ACHTUNG ...

Yenen Mantar --  . Speisepilz Typ .  . yenilə Göbələk Növü.  . نوع قارچ خوراکی. Edible Mushroom Type...  Tipo de hongos comestibles  ... Εδώδιμο μανιτάρι Τύπος  -  Ehető gomba típus - Spiselige Mushroom Type

 Svampodling har inte utvecklats mycket i Eskisehir Eskisehir .. 's ursprungsfolk plocka svamp på bara två eller tre typer av platser ... I själva verket annorlunda och läcker svamp ... Eskisehir senare ankomst tillregionen och vet bara ta upp dessa typer av ...

  Jag också värt att notera att, även om jag ser att jag inte vet smakfulla svamp samla är en sfär för att skapaen mycket farlig resultat. Följande typer av fotografier ser inte naturligt tillstånd, vet du inte ... Jag skulle interekommendera aldrig samla .. Fem gånger farligare än rysk roulette till en medvetslös samla svamp ... jaggjorde efterforskningar på svampen i flera år .. Jag har läst böcker inom området observationer, även omantalet arter är begränsat .... jag gjorde ... Efter allt jag lärt mig av mina värt att komma ihåg att det arbete jagser skämt ... .  

Yenen  Mantardır Fakat pişirmeden  önce haşlanıp suyunun dökülmesi  lazımdır; aksi takdirde ağızda acı  bir tat bırakır... - Kokt og spist sopp før koking, men det er nødvendig å søle vann, ellers etterlater en bitter smak i munnen .- Cooked and eaten mushrooms before cooking but it is necessary to spill water, otherwise leaves a bitter taste in the mouth. - Gekocht und gegessen Pilze vor dem Kochen, aber es ist notwendig, um Wasser in Berührung, sonst hinterlässt einen bitteren Geschmack im Mund. - پخته و خورده قارچ قبل از پخت، اما لازم است به نشت آب، در غیر این صورت برگ طعم تلخ در دهان. - Yeyilən göbələk lakin bişirmədən əvvəl haşlanıp suyunun tökülməsi lazımdır; əks halda ağızda acı bir dad buraxır.- Kokas och ätas svamp innan tillagning men det är nödvändigt att spilla vatten, annars lämnar en bitter smak i munnen. - Приготовлен и съеден грибы перед приготовлением, но это необходимо для разлива воды, иначе листья горького вкуса во рту.

Serkan Dumlu  ve Oğlu Onur Dumlu mantar toplarken..

  Mushroom culture has not developed much in Eskisehir Eskisehir .. 's indigenous people gather mushrooms in just two or three kinds of places ... In fact, different and delicious mushrooms are ... Eskisehir later arrivalsto the region and know the only raise these types of ...
  I also noteworthy that, although I see that I do not know tasteful mushroom gathering is a sphere to create a very dangerous results. The following types of photographs will never collect would not recommend you do not know ... .. do not see state of nature Five times more dangerous than Russian roulette to an unconsciouscollect mushrooms ... I did research on the fungus for years .. I have read books in the field observations,even if the number of species is limited .... I did ... After all I learned from my worth remembering that the work I see the joke ... .  

Oldukça lezzetli görünüyorlar....

Они выглядят довольно вкусно .... They look quite tasty ....

La cultura dei funghi non si è sviluppato molto in Eskisehir Eskisehir .. 's popolazioni indigene raccogliere funghi in soli due o tre tipi di luoghi ... Infatti, i funghi diversi e deliziosi sono ... Eskisehir Eventuali ritardi nella regione e conoscere il solo sollevare questi tipi di ...

  Ho anche notato che, anche se vedo che non so di buon gusto la raccolta dei funghi è una sfera per creare un risultato molto pericoloso. I seguenti tipi di fotografie saranno mai raccogliere non consigliamo di non sapere ... .. non vedi stato di natura Cinque volte più pericolosa roulette russa in caso di incoscienza raccogliere funghi ... ho fatto ricerche sul fungo per anni .. ho letto i libri nelle osservazioni di campo, anche se il numero delle specie è limitato .... ho fatto ... Dopo tutto quello che ho imparato dalla mia pena ricordare che il lavoro che vedo lo scherzo ... . 

Kanıca Mantarı pişirilirken;

Şemsiye Mantarı pişirilirken;

Eskişehirdə Göbələk toplama mədəniyyəti çox inkişaf etməmişdir .. Eskişehir 'in yerli xalqı yalnız iki və ya üç növ göbələyi yığıb yerlər ... Əslində Eskişehirdə dəyişik və ləzzətli göbələklər var ... Bu növləri yalnız bölgəyə sonradan gələnlər bilib toplamaktadırlar ...

  Bunu da belirtmekte fayda görürəm ki göbələk toplama zövqlü olmasına baxmayaraq bilməyənlər üçün olduqca təhlükəli nəticələr meydana gətirə bir məşğuliyyətdir. Aşağıda fotoşəkillərini verəcəyəm növləri bilmirsinizsə ... təbiətdəki halını görmemişseniz toplamanızı əsla tövsiyə etməm .. Şüursuz bir göbələk yığmaq Rus ruletinden beş qat daha təhlükəlidir ... Mən illərdən bəri göbələk mövzusunda araşdırma etdim .. Kitablar oxudum ərazidə müşahidələr etdim ... Nəticədə mənim öyrəndiyim cür sayı belə məhduddur .... İşin şakası olmadığını xatırlatmaqda fayda görürəm ... . 

Belirsiz Zehirli olup olmadığı bilinmiyor.

Şemsiye Mantarı

Yenen Mantar

Lezzet

www.hurriyet.com.tr 'den alıntıdır...
Bir Mikolog Üç Söyleşi : Jilber Barutçiyan ve Türkiye'nin Mantarları


Türkiye’de öldürmeyen mantar zehirli kabul edilmiyor
  Avrupa’da her köyde, kulüpte mantarı çok iyi bilen uzmanlar bulunur, tüm üyeler topladıkları mantarı bu kişiye gösterir. Türkiye’de bilgisizlik yüzünden, zehirli mantarlar pazarlarda satılıyor. Her mantar 24 saatte öldürmez. Cortinarius Orellenus’ta ölüm bir ila beş ay arasında gerçekleşir.
Küredağları’nda zehirli mantar toplayanları uyardığımda "Dedelerim de bunu yiyordu, kimse ölmedi" dediler. Ailelerinde böbrek yetmezliği yaşayan var mı, diye sorunca, "Bizim ailenin böbrekleri pek sağlam değil, çoğu böbrek yetmezliğinden ölür" cevabını aldım.  
  Yazarın Notu: Jilber Barutçiyan'nın  mantarlar hakkında bir kitabı  var ve ödemeli olarak satın alabilirsiniz..    http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=18224   
  Jilber Barutçiyan Türkiye'deki mantarlar konusunda kendisini yetştirmiş uzman kişidir..

  

Author's note: there is a book about Jilber Barutçiyan'nın mushrooms as you can buy and pay for ..http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=18224
   Fungi expert is a person trained in Turkey itself Jilber Barutçiyan ..

www.hurriyet.com.tr z výpisu ...
Jeden Mikolog Tri Rozhovor: Jilber Barutçiyan huby a Tureckom
Turecko nie je považované za jedovaté huby zabiť
   Každej dedine v Európe, odborníci, ktorí vedia, že klub má veľmi dobré huby, huby zbierať všetci členovia uvádzajú, že osoby. Turecko, kvôli nevedomosti, sú jedovaté huby sa predávajú na trhoch. Každý plesňové zabiť v 24 hodín. Cortinarius Orellenus'ta nastane smrť jedného do piatich mesiacov.
Küredağları'nda jedovatých húb kolektory uyardığımda "dedko bol jej to moc, nikto nezomrel, povedali. Máte rodín žijúcich zlyhanie obličiek, spýtala sa: "Naša rodina má obličky nie sú príliš silné, väčšina z nich zomrie na zlyhanie obličiek," ja som dostal odpoveď. 
 Pozn. autora: je to kniha o hubách Jilber Barutçiyan'nın, ako si môžete kúpiť a zaplatiť za .. http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=18224
   Huby odborník je človek, vyškolený v Turecku sama o sebe Jilber Barutçiyan ..

http://mantarlar.blogspot.com/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html#!/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html

www.hurriyet.com.tr от выдержка ...
Один Mikolog три интервью: Жильбер Barutçiyan грибами и Турции
Турция не считаются ядовитыми грибами убить
   В каждой деревне в Европе, эксперты, которые знают, клуб очень хороший гриб, гриб сбора всех членов показывают, что человек. Турция, из-за незнания, ядовитые грибы продаются на рынках. Каждый грибковых убить в течение 24 часов. Cortinarius Orellenus'ta смерть наступает от одного до пяти месяцев.
Küredağları'nda ядовитый гриб коллекционеров uyardığımda "дедушка ел его тоже никто не умер, сказали они. У вас есть семьи, живущие почечная недостаточность, она спросила: "Почки нашей семьи не очень сильны, большинство из них умирают от почечной недостаточности", я получил ответ.

www.hurriyet.com.tr från utdrag ...
En Mikolog Tre Intervju: Jilber Barutçiyan svamp och Turkiet
Turkiet är inte anses giftig svamp dödar
   Varje by i Europa, experter som vet att klubben har en mycket god svamp, svamp samla alla medlemmar tyder på att personen. Turkiet, på grund av okunnighet, är giftiga svampar säljs på marknader. Varje svamp döda i 24 timmar. Cortinarius Orellenus'ta dödsfallet inträffar mellan en till fem månader.
Küredağları'nda giftig svamp samlare uyardığımda "farfar var att äta det också, ingen dog, sa de. Har du familjer som bodde njursvikt, frågade hon, "Vår familj njurar inte är särskilt stark, de flesta av dem kommer att dö av njursvikt,"Jag fick svaret.  

www.hurriyet.com.tr aus dem Auszug ...
Ein Mikolog Drei Interview: Gilbert Barutçiyan Pilze und der Türkei
Die Türkei ist nicht als giftige Pilze töten
   Jedes Dorf in Europa, Experten, die der Club hat eine sehr gute Pilz, Pilz wissen sammeln alle Mitgliederdarauf hin, dass Person. Türkei, aus Unwissenheit, werden giftige Pilze auf Märkten verkauft. Jeder Pilz tötenin 24 Stunden. Cortinarius Orellenus'ta Tod tritt zwischen 4.59 Monate.
Küredağları'nda giftiger Pilz Sammler uyardığımda "Großvater aß es auch niemand gestorben, hieß es. Haben Sie Familien Nierenversagen, fragte sie: "Unsere Familie Nieren sind nicht sehr stark, die meisten von ihnenwerden von Nierenversagen sterben", bekam ich die Antwort. 

www.hurriyet.com.tr de l'extrait ...
Un Mikolog Trois Interview: Jilber champignons Barutçiyan et la Turquie
La Turquie n'est pas considérée comme tuer les champignons vénéneux
   Chaque village en Europe, des experts qui connaissent le club a un champignon très bonne, la collecte de champignons tous les membres indiquent que personne. La Turquie, en raison de l'ignorance, les champignons vénéneux sont vendus sur les marchés. Chaque tuer des champignons dans les 24 heures. Cortinarius Orellenus'ta la mort survient entre une à cinq mois.
Küredağları'nda champignon vénéneux uyardığımda collectionneurs "grand-père était-il trop manger, personne n'est mort, disaient-ils. Avez-vous des familles vivant une insuffisance rénale, elle a demandé, "les reins de notre famille ne sont pas très forte, la plupart d'entre eux meurent d'une insuffisance rénale," j'ai eu la réponse. 

           MANTAR NEDİR 
(http://wb332306.bahnhofbredband.se/ Sitesinden alıntıdır.)
 Mantar deyince aklımıza hemen, çayırlarda, ormanlarda rastladığımız çeşit çeşit renkli "bitkiler" gelir. Bunlar kimimize göre zehirli şeyler, kimimize göre de leziz yiyeceklerdir.
Ama bu arada başımızın belası, ayak parmakları arasında oluşan bir deri hastalığını da anımsarız.
Bir de gerçekten başımızın belası kepekler!
 Ya bayatlamış ekmekleri nemli bir yerde bıraktığımızda üzerinde beliren küflere ne demeli?
Peki ekmeğimizi maya ile yapmıyor muyuz? Bira mayası da var tabii.
Eğer soframızda varsa, rokfort (Roquefort) peynirinin mavi küfleri nedir ki?
Ya her derde deva penisilin, onu da unutmayalım.

 Bütün bu saydıklarımızın hepsi de bir ve aynı dünyanın bireyleridir. Yani 'MANTAR DÜNYASI' nın. Ama burada bizim konumuz sadece ilk saydığımız mantarlar, yani zehirli yada zehirsiz, çayırlarda ormanlarda rastladığımız mantarlar olacak.
  Genelde yüzbini aşkın türü olan mantarların büyüklükleri çok değişkendir. Bir hücreli mikroskopik mantarlar olduğu gibi boyu metreleri bulanlar da vardır. Bizim konumuz olan mantarlar, aslında toprak altında saç teli gibi incecik iplikçik (hif) yığınlarından oluşurlar (miselyum).
 Mantarlar esas olarak sporla üreyen (kriptogam) canlılar olduklarından üremelerini sağlayan sporlarını oluşturmak için meyva verirler. Bizim toprağın üzerinde gördüğümüz, ve yanlış olarak mantar dediğimiz rengarenk şeyler aslında, mantarların bu meyveleridir.
                  Ne bitki ne hayvan
 Biz yukarıda mantarlardan sözederken "bitki" deyimini kullandık. Oysa mantarlar aslında bitki değildirler.
Çok yakın zamanlara kadar canlılar dünyası, bitkiler dünyası ve hayvanlar dünyası olarak ikiye ayrılıyor ve mantarlar da bitkiler dünyasına dahil ediliyorlardı.Ne var ki yapılan son araştırmalar sonucunda mantarların ne bitkiler dünyası'na ne de hayvanlar dünyası'na ait olmadiği, ayrı bir dünya olan mantarlar dünyası nı oluşturduğu anlaşılmıştır.
Bu değişikliğin nedeni mantarlarla bitkiler arasında temelde büyük farklılıkların olduğunun belirlenmesidir. Bu farklılıklardan en önemlisi ise mantarların yeşil renkli klorofil maddesine sahip olmamalarıdır. Bu madde bitkilere özgüdür ve klorofil özümlemesi yapmaya ve bu yolla 'karbon hidrat' yani besin maddesi oluşturmaya yarar.
Sınıflandırma
 Mantarlar yapısal gelişmişliklerine göre ve giderek sporlarını oluşturma biçimlerine göre sınıflandırılırlar. (Bak:Mantarların sınıflandırılması) Ayrıca büyüklüklerine göre de ikiye ayrılırlar. Çıplak gözle görülebilenler, yani büyük mantarlar (macrofungi) ve mikroskopik olanlar (microfungi).
  Bizim burada ele alacağımız mantarlar işte bu büyük mantarlardır. Esas olarak ta biçimleri şemsiyeye benzeyen, sapı(ayağı, gövdesi) ve sapının üstünde de bir şapkası olan mantarlardan söz edeceğiz. Bu mantarlara literatürde ŞAPKALI MANTARLAR adı da verilmektedir.
Öte yandan, mantarları tanımak için değişik pratik şemalar ve/veya çizelgeler yapılmaktadır. Mantarları pratikte global olarak belirlemekte oldukça yardımci olan böyle bir şemayı, mantarların sınıflandırılması bölümune koyduk. (Bak:Mantarların tanıtım şeması) 
      MANTARLARIN YAPISI  :
Bildiğiniz gibi bizim mantar olarak topladıklarımız mantarın meyveleridir. Mantar esas olarak yer altında yada kütük veya benzerlerinin içinde yaşayan ince iplikçiklerden oluşur (miselyum). Miselyum çoğu kez bir yıldan uzun ömürlüdür. Ancak meyvelerinin çoğu birkaç gün/hafta ömürlü olurlar.

Mantarların tanınmasında rol alan özellikler nelerdir:

A.    Mantar şapkasının biçimi

B.     Şapkanın alt yüzü

C.     Lamelli mantarlarda, lamellerin konumu ve özellikleri

D.    Ayakların biçimi

E.     Mantar ayaklarında halka (yaka), kase veya çorap olup olmaması

F.      Mantar sapının gevrekliği

G.    Mantar şapkasının, sap ile bağlantısı

H.    Mantarın rengi

İ.       Mantarın kokusu

J.       Mantarın tadı

K.    Mantar sporlarının rengi 

A- ŞAPKANIN ŞEKLİ:

Mantarların tanınmasında şapka biçimleri önemli rol oynarlar. Esas olarak yandaki dört biçim söz konusudur.

Ayrıca kiremit biçimi, dalgalı, ortası çökük vb. gibi çok değişik biçimler de bulunur.

Bunun yanı sıra şapka zarının kolaylıkla soyulabilmesi, zarın altında şapka etinin rengi, pulların varlığı, renk hareleri, radyal yada dairesel çizgiler, şapka yüzeyinin kıvrımlılığı, şapka kenarlarında püskül yada saçaklar, şapka üzerinde kubbe yada memeler de mantarın cins ve türünün belirlenmesinde rol oynarlar.

 

B- ŞAPKANIN ALT YÜZÜ:

Mantarlar, şapkalarının alt yüzünün görünüşüne göre üçe ayrılırlar:
 1-Dikenli alt yüz
 2-Borulu alt yüz (Süngerimsiler). Bazı mantarlarda borucuklar gözenek şeklindedir.
 3-Lamelli alt yüz (radyal ve düşey plaklar şeklinde).

 

C- LAMELLERİN KONUMU:

Lamelli mantarlarda lamellerin mantar ayağı ile bağlantı biçimi mantarların belirlenmesinde oldukça yardımcı olurlar.

 Resimde dört ana biçimin değişik varyasyonları da söz konusu olabilir.

Ayrıca lamellerin sık yada seyrek oluşu, mantar şapkasının uçlarından taşmaları, uçlarının düz yada çatallı oluşu, renkleri, kalınlıkları, kırılgan yada balmumu gibi oluşları vb. de mantarların cins ve türlerini belirlemede yardımcı olmaktadır
Not: Serbest lamelli mantarlarda şapka ile ayak birbirinden ayrılabiliyor. Bitişik ve inişli tiplerde ise bu ayrılma hayli zor yada olanaksızdır  

 

 D- AYAKLARIN ÖZELLİKLERİ: 

Ayaklarının (Sap)  şekli de mantarı belirlemede rol oynar. Ana şekiller aşağıda görülüyor:

a- Silindirik

b- Mekik biçimli

 c- Karınlı

d- Şişkin

 e- Kök uzantılı   

f- Soğan biçimli

g- Tokmak tipi

Mantarların Sap  (Ayak ) Şekilleri

E- MANTAR AYAĞINDAKİ HALKA/(YAKA/YÜZÜK), KASE/KIN veya ÇORAP:

Mantarların önemli özelliklerinden birisi de zar kalıntılarıdır. Bilindiği gibi mantar genel olarak ufak bir yumru olarak ortaya çıkmakta ve zamanla sporları oluşurken şekli de değişmekte ve tanıdığımız mantar halini almaktadır (solda).

Mantar yumrusunu çevreleyen bir dış zar bulunur. Mantarın boyutlarının büyümesiyle bu zar bir süre sonra parçalanmaktadır. Bu parçalanma değişik biçimlerde olabilir: Tüm çevre boyunca, üst yarıdan, alt yarıdan yada üst yada alt uçtan. Bir başka zar ise mantar sporlarının oluşma sürecinde, sporların içinde oluşacağı humeniumu örterek sporları korumaya yarıyan iç zardır. Buna humenium zarı adı verilir.

İşte bu zarların parçalanması sonucunda bir kısım zar artıkları yok olmayıp, şapka üzerinde yada kenarlarında pulcuklar yada püsküller (saçak) şeklinde, ayak uçlarında yada çevresinde kase yada çorap olarak, ayak çevresinde ise yüzük (yaka) yada kemer biçiminde kalmayı sürdürürler.

Aşağıda dış ve iç zarların parçalanışı şematik olarak gösterilmiştir

Şapka üzerinde değişik boyutlarda pulcukların  oluşumu.

 

a- Dış zar üst yarıdan parçalanıyor; şapka üzerinde değişik boyutlarda pulcuklar oluşur. (Solda)

    

Amanita pantherina Sinek mantarı

Bunlar gerçek mantar pulları değildirler ve şapka yüzeyinden kolaylıkla ayrılabilirler. Amanita türü mantarlar böyledir  ve bu özellikleri nedeniyle sinek mantarları olarak adlandırılırlar. Bu tür mantarlar genellikle zehirlidirler. Yağmurla ayırt edici bu pullar yok olduğundan bazen deneyimli mantar toplayıcılar için bile karıştırma tehlikesi söz konusu olur .Sağ yukarıda Amanita pantherina sinek mantarı görülüyor. 

 

b-İç zar parçalanarak,  kolaylıkla ayrılabilen   

yüzük  yada ayağa yapışık yaka şeklini alıyor.

 

c- Dış zar şapka ve ayak üzerine sabitlendiğinden kopma yanlardan oluyor.

Fotoğrafta Phoilota squarrosa püsküllü mantarı görülüyor.

 F- MANTAR AYAĞININ/SAPININ GEVREKLİĞİ:

Mantarların dokusal yapısı, uzunlamasına lifcikler şeklindedir. Herhangi bir mantarın sapını -kurumuş durumda değil ise- ortadan kırdığınızda şekilde görüldüğü gibi (solda) boylamasına liflerle karşılaşırsınız.

Ancak bu durumun iki istisnası bulunmaktadır. Russula ve Lactarius türü mantarlarda yapı lifli değil gevrek olduğundan, bunlar kırılıp parçalanırlar (sağda). Bu mutlak belirleyici özellikleri ile bu iki tür mantarı kesin olarak saptamak olanaklıdır.

Sapların gevrek ve Lifli olması ayırt edici özelliktir.

İki türü birbirinden ayıran ana özellik ise -başka bazı tali özelliklerin 

yanında- Lactarius mantarlarda, mantarın kırılan yada kesilen yüzeyinde "süt" adı verilen renksiz yada renkli bir sıvının oluşmasıdır (Sağda-Lactarius volemus). Bu özellik, russulalarda asla yoktur. (Solda-Russula vesca)

 

G- MANTAR ŞAPKASININ SAP İLE BAĞLANTISI:

Lamelli mantarlarda şapkanın sap ile bağlanma biçimi (Bak: Lamellerin konumu) lamelli mantar cinslerinin tanınmasında oldukça belirleyicidir. Bu açıdan bakıldığında lamelli mantarlar iki gruba ayrılabilir: 

1-Şapka ile ayak birbirinden kolayca ayrılabilir.

Lamellerin serbest, yani ayaktan ayrık olduğu durumlarda, humenium,  (Bak: Humenium) şapkanın ayrı bir bölümünü oluşturur ve bu nedenle ayaktan rahatlıkla ayrılabilmektedir. Bazan şapka ile ayak arasında net bir ayrım çizgisi gözlenebilirken çoğu zaman bu ayrımı gözleyebilmek icin büyüteç kullanmak gerekmektedir.

  

 Aşağıda bu türden olan mantarlara örnekler verilmiştir:

a-Amanita türleri (Gelin mantarı, Padişah mantarı vb.)

b-Lepiota türleri /Pullu mantarlar (Şemsiye mantarı, Söbelen/pösteki mantarı vb.)

c-Agaricus türleri/ Şampinyonlar (Kültür mantarı,  çayır mantarı vb.)

B- Lepiota türleri

C- Agaricus türleri

A- Amanita türleri

2-Şapka ile ayak birbirine sıkıca bağlıdır.

Lamellerin bitişik yada inişli olduğu mantarlarda, şapka ile ayak üst üste çakışmışlardır, dolayısıyla onları birbirlerinden ayırmak oldukça zor yada imkansızdır.

H- MANTARI RENGİ:

Bir mantar türünde dahi renk farklılığı oldukça büyüktür. Bu nedenle mantarların rengi, tür belirlemede büyük önem taşımaz.

Renk özelliği genetik bir karakterdir, ancak mantarın yaşlılığı ve nemliligi de renk üzerinde önemli rol oynarlar.

Bazı türler neme karşı çok daha hassastır ve nemlilik arttıkça renkleri koyulaşırken, nemliliğin azalmasıyla renkleri de açılır.

Bazı mantarların renkleri de, örneğin Russula türleri, suda çözülen renk maddeleri içerdiklerinden, yağışlı havalarda, suyla birlikte akıp gider.

 I- MANTARIN KOKUSU:

Pekçok mantarın çok özel bir kokusu vardır. Bu nedenle koku, mantarın tanınmasında önemlidir. Ancak bir başka açıdan da koku, kişilere bağlı bir duyudur, yani kişiden kişiye değişir. Bu nedenle başkaları için koku tanımlamak oldukça zordur.Mantarın kokusu, en iyi şapkasının altından alınır. Bazı kokular ancak mantarı kırdığınızda hissedilir, bazılari ise çok ucucudurlar. Bu nedenle mantarı kırar kırmaz koklamak en doğru yöntemdir.
 Ayrıca, soğuk havada iyi koku alınmaz. Onun için koklarken, mantarı avuç içine alıp ısıtmak yada oda sıcaklığına getirip koklamak en iyisidir.

J- MANTARIN TADI:

Mantarın tadının -mantar pişirilmeden yenmeyeceği icin- çig durumda hiçbir anlamı yoktur.

 Ayrıca zehirli mantarları tadarak tanımak da olanaksızdır. Biliniyor ki pek çok zehirli mantarın tadı oldukça leziz(!)dir.

Mantar tatmanın gerekli oduğu, işe yarar tek bir istisnai durum vardır: Russula cinsi mantarların yenen türlerini saptamak.
(Bak: Tat Yoklaması)

K- MANTAR SPORLARININ RENGİ:

 Bir lamelli mantarın türünü belirlemede önemli bir yardımcı da, o mantarın sporlarının rengidir. Genel olarak mantarın gelişmesinin başlangıc evresinde, mantarın sporları oluşmadığı için, genç mantarları bu yoldan tanımak olanaklı değildir. Mantar gelişip sporlar olgunlaştığı zaman, sporlar şapkanın alt yüzüne renklerinin damgasını vururlar. Pek çok mantarın lamellerinden bu renk kolaylıkla izlenebilir. Ama daha güvenli olması için asağıda açıkladığımız  SPOR İZİ deneyine başvurulur.

Spor İzi Deneyi:

1. Spor rengi araştırılacak mantarın sapını, şapkaya yakın bir yerden keserek, şapkayı sapından ayırın (en az iki adet).
2. Şapkalardan birini beyaz, diğerini de siyah bir kağıdın üzerine, lamelleri yere bakacak şekilde yerleştirin.
3. Şapkaların üzerine bir kase kapatın.
4. Bir kaç saat sonra, yada bu denemeyi akşamdan yaptıysanız, ertesi sabah, kaseyi ve ardından mantar şapkasını dikkatlice kaldırın. Kağıt üzerinde sporları, merkezden çevreye radyal sıralar halinde, rahatlıkla göreceksiniz. Tabii ki renklerini de.

Not: Bu iz deneyi, çok kuru mantarlarda da iyi netice vermeyebilir.

Asağıda dört renk spor izi fotoğrafı görülüyor.

Örümcek mantarları
- Cortinarius orellanus
- Cortinarius rubellus

Clitopilus prunulus

- Kültür mantarı
- Söbelen
(Pösteki mantarı)

-Şemsiye mantarı
 -Köy göçüren
 -Horoz mantarı

 Bir mantarın türünü belirlemekte, başka özellikler de önemli rol oynarlar:

Sap ile şapkanın göreli bağlantı biçimi:

Merkezi, eksantrik veya yandan bağlı.

Büyüme biçimi:

Tek tek, deste biçiminde, gruplar halinde, öbek öbek vb.

MANTARLAR NASIL YAŞIYORLAR

Daha önce de bahsettiğimiz gibi mantarlar bitki olmadıklarından yaşamaları için gerekli besin maddesini (hidro karbonlar) oluşturamazlar. Dolayısı ile organik maddeleri başka organizmalardan sağlamak zorundadırlar. Bu besin maddelerinin yardımıyla hem kendi bünyelerini inşa ederler hem de onları yakarak elde ettikleri enerji ile yaşamları için gereken işlemleri yapabilirler. Bu besin maddelerini diğer organizmalardan elde ediş biçimlerine göre mantarlar üç ana gruba ayrılırlar:

Grup 1: SAPROFİT (Çürükçül)

Gerekli besin maddelerini ölü bitki ve hayvanlardan sağlayanlar. Bu mantarlar, bakterilerle birlikte doğadaki ölü, organik maddeleri parçalayıp ayrıştırırlar. Böylece ölü bitki ve hayvanlarda birikmiş bulunan inorganik maddeler tekrar doğaya geri dönmüş olur. Pekçok çayır mantarları, gübrelerde, çürümekte olan bitki ve ağaç kütüklerinde yaşayan mantarlar bu gruptadırlar.

 Grup 2: PARAZİT (Asalak)

Gereksinmelerini canlı organizmaların sırtından sağlayanlar. Bu mantarlar bu nedenle canlı organizmalara zarar verir, çoğu zaman da ölümlerine neden olur. Meyve küfleri, ayak mantarları bu gruba girerler.

Grup 3: MİKORHİZA (Ortak yaşar)

Gereksinimlerini canlı bitkilerle ortaklaşa oluşturan mantarlar. Bu mantarlar ot ve ağaçlar ile karşılıklı yarara dayanan özel bir yaşam biçimi (sembiyoz) kurmuşlardır. Bu yaşam biçiminde mantarın iplikçikleri (miselyum), bitkilerin en ince kök uçları ile bağlantı kurarlar (mikorhiza). Mantarlar suda çözülmüş mineral tuzlarını bitkiye verirken bitkiden de organik besinleri, herşeyden önce karbonhidratları alırlar. Bizim çayır ve ormanlarda meyvelerine rastladığımız mantarlarin (büyük mantarlar) büyük bir bölümü bu gruba dahildirler. Bunların ayrıştırıcılık görevleri yoktur, ancak bitkilerin daha iyi gelişmesinde önemli katkıları bulunmaktadır

MANTARLARIN ÜREMELERİ ve SPORLAR:

  İlk başta da belirlediğimiz gibi mantarlar sporla üreyen canlılardır (organizmalar). Üremeleri için gereken sporları oluşturmak için bizim mantar dediğimiz meyveleri oluştururlar. Sporlar işte bu meyvelerin içerisinde oluşurlar.

 Mantarlarda sporlar belli bir yapı içinde oluşurlar. Bu yapılara "humenium" adı verilmektedir. Bu yapılar değişik mantarlarda farklı biçimdedirler ve sporların oluşma biçimleri de farklı farklıdır. Esas olarak sporlar iki ana biçimde oluşurlar.

 1. Basidie mantarlar. Bu türlerde sporlar "basidium" adı verilen memeciklerin uçlarında oluşurlar. Sayıları genel olarak dört tanedir (nadiren 2, yada 6-8). Bu basidiumlar, mantar şapkalarının yapısına bağlı olarak şapkanın altındaki lamellerin, dikenlerin yada çıkıntıların dışında yada borucukların içerisinde "humenium" adı verilen ince bir yapı oluştururlar. Bunlarda yapı aşağıya yönlenmiştir ve sporlar genel olarak meyvanın alt yüzeyinde oluşurlar, ağırlıkları nedeniyle de doğrudan yere üşerler. Bazı istisna türlerde ise sporlar meyvanın üst yüzeyindedirler. Örneğin, Jelemantaları (Phragmobasidiemycetes sınıfı mantarlar)

2. Sporkeseli Mantarlar. Bu türlerde sporlar, spor keseleri denilen boru biçiminde yada yuvarlak keseciklerin içinde bulunurlar. Her kesenin içinde sekiz tane (nadiren 4) spor bulunur. Bu tür mantarlarda yapı (hümenium) yukarıya doğru yönlenmiştir ve olgunlaşan sporlar direk yukarı doğru savrulurlar. Bu nedenle dış görünüşlerinden bu tür mantarları saptamak olanaklıdır. 

  Sporkeseli mantarlardan "Geoglossaceae" familyası ile basidie mantarlarından "Clavariaceae" familyalarında ise şakuli yapılar ve tokmak biçiminde meyveler söz konusudur.

Kural olarak mantarların dış görünüşleri onların "humenium"lerinin yer alış biçimlerini yansıtır.

a. Sporların, meyvaların içinde oluştuğu grup (humenium).
Bu yapılarda meyva, küre, armut yada tokmak biçimindedir. Bu mantarların sapları (ayakları) olabilir veya olmayabilir. Bu tür mantarlarda meyva eti, zamanla kremsi, jelantinsi yada toz bir kitleye dönüşür. Sporların olgunlaşması ile birlikte sporlar değişik biçimlerde meyvadan dışarı atılırlar. Örneğin, meyvanın üsünde açılan bir delikten. 

b. Sporların, meyvaların dış yüzeyinde oluştuğu, ancak bir şapka tarafından korunmadığı grup.
Bu mantarlar çok değişik şekillerde olabilir. Bir temel yüzey üzerindeki ince bir zardan oluşan mantarlardan, kase, eyer, bulaşık süngeri, arı peteği, tokmak, çalı yada mercan biçimindeki mantarlara kadar.

c. Sporların, meyvaların altında yada dış yüzeyinde oluştuğu, ancak bir şapka ile korunmuş olduğu grup.
Mantarın ilk oluşum evresinde, humenium, mantarın içerisindedir, ancak sporların olgunlaşması ile birlikte serbest kalırlar.

Mantarın türünün belirlenmesinde meyvanın şekli önemlidir ancak diğer özellikler de önemli rol oynarlar.

•  Meyvenin sapının olup olmaması ve sapın konumu: a) Merkezi b) Eksantirik c) Yandan bağlı
•  Yetişme tarzı: a) Tek olarak b) Salkım şeklinde c) Gruplar halinde d) Öbek öbek e) Değişik konumlarda
•  Hümeniyenin biçimine göre: a) Düzgün b) Damarlı c) Hafif çukurlu d) Boru yada deliklerin içinde e) Dikencikler şeklinde f) Merkezcil plaklar....

Mantar sporlarının şekil ve yapıları:

Basidie mantarlarda sporlar genel olarak bir ucunda sivri çıkıntıları olan oval biçimdedirler. Bu çıkıntı onların basidiumun ucuna tutunma noktalarını oluşturur.(basidiespor).

Sporkeselilerde ise sporların bu şekilde tutunma noktaları yoktur, kese içindeki protoplazmada serbest halde bulunurlar (ascospor).

Sporların büyüklükleri ise çok değişkendir. Ancak büyüklük her tür için sabit olarak kalır. Basidie mantarlarda büyüklük 3-25 mikrometre iken, sporkeseli mantarların, iplikcik şeklindeki sporlarında 300-400 mikrometreyi bulur.

  

Yukardaki resimde sporkeseli mantarlar ile basidie mantarlarda spor biçimleri ve humeniumda yer alışları görülmektedir:
a-Sporkesesi
b-Basidium
c-Basidiespor (Basidie mantarların sporu)
d-Ascospor (sporkeseli mantarların sporu)
e-Basidieli bir lamelin kesiti
ba-Basidieler
Basidie mantarlarda esas olarak humeniumda hatta ayak ve/veya şapkada da yeralan "Cystider" denilen bir tür hücre vardır. Başka bazı niteliklerin yanında bu hücrelerin varlığı/yokluğu yada biçimi, tür belirlemede çok önemli rol oynar. Örneğin Mycena ve Inocybe türlerinde.
pl-Pleurocystider (lamellerin yan tarafında bulunanlar)
ch-Cheilocystider (lamellerin - sivri kenarlarında- bulunanlar)

 http://mantarlar.blogspot.com/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html#!/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html

 YARARLI BİLGİLER  :

Toplanacak mantarlarda nelere dikkat etmelidir:

1. Şapkasının hem altı hem de üstü KAHVERENGİ olan lamelli mantarlardan uzak durmak gerekir.
   Öldürücü zehirli örümcek mantarları Cortinarius speciosismus (C.rubellus) ve Cortinarius orellanus ile yine öldürücü mantar Galerina marginata böyle mantarlardır. (Bak: Zehirli Mantarlar)
    
2. Aynı şekilde şapkasının hem altı hem de üstü BEYAZ olan lamelli mantarlardan da aynı ölçüde uzak durmak gerekir.
   Öldürücü zehirli sinek mantarı Amanita virosa / Ölüm Meleği  böyle bir mantardır. Bu mantarın en tehlikeli yönü pazardan satın aldığımız kültür mantarı Şampinyon'a benzetilmesidir. (Bak: Zehirli Mantarlar)
   Aslında -bilenler için- bunları birbirinden ayıran önemli özellikler bulunmaktadır. Diğerlerinin yanında belirleyici olan fark lamellerinin rengidir.
   Sinek mantarlarının lamelleri kesin olarak BEYAZ olur. Champinion / Şampinyon mantarlarında ise lameller beyaz değil, siyaha yakın tonlarda olurlar. Bu rengi veren Champinion mantarlarının SİYAH sporlarıdır.
   
   Mantarın bunlardan hangisi olduğunu saptayabilmenin iki ayrı olanağı bulunmaktadır:
   
   A-  Mantarın şapkası ter çevrilip altından bakılırsa lamellerin rengi görülebilir.
   
   Yukarıda belirtildiği gibi zehirli Sinek mantarlarında bu renk beyazdır.
   
   Champinion mantarlarinda ise siyah veya siyaha çalar renktedir. Sadece genç Champinion mantarlarında sporlar henüz olgunlaşmadığı için lameller onlarda da beyaz renktedir. Ayrica bu mantarlarda sporların korunması amacıyla şapkanın altında oluşan beyaz, pamuğumsu zar lamellerin görülmesini engelleyebilir. O durumda zar kaldırılarak lamelleri görmek olanaklıdır.
   
   B-  Mantarlara Spor İzi yöntemi uygulanır. Sonuçta Champinion'ların spor izi siyah, sinek mantarlarının izi ise beyaz oluşacaktır. (Bak: Spor İzi yöntemi)
    
3. Sapının ucu torba gibi bir kılıf (kase) içinde olan mantarları da toplamayın.
   Öldürücü zehirli  Amanita verna (A.phalloides) / Köy göçüren ile Amanita virosa / Ölüm Meleği mantarlarının içinde bulunduğu sinek mantarlarının hepsi böyle saplarında kın / kase olan mantarlardır. (Bak: Zehirli Mantarlar)
   
   Yukarıda anlatılan uyarılara uyulduğu takdirde mantardan zehirlenme riski en az yarıyarıya azalmış demektir. Ülkemiz olguları dikkate alındığında bu oran %90-95 olmaktadır.
   
   Genelde yukarıda adı geçen beş mantar ve diğer bir kaç örümcek mantarının hepsi de hücre öldürücü özelliklere sahiptir. Bunlara ek olarak, ülkemizde çok bulunan Kuzu göbeği denilen mantarın akrabası  Gyromita esculanta ve benzeri birkaç beyin mantarının dışında kalan mantarlar sinir sistemine etkileri yada sindirim sisteminde yarattıkları bozulmalarla kendilerini belli ederler.
   Bu mantarlarin yaşamsal tehlikesi söz konusu değildir. (Bak: Zehirli Mantarlar ve Tablosu)
   
   
4. Şapkasının kenarlarında ince iplikcikler bulunan mantarları toplamayın.
   Bu mantarlar Cortinarius / Örümcek türü mantarlardır. İçlerinde öldürücü zehirli olanlar vardır. Örneğin yukarıda adı geçen öldürücü zehirli Cortinarius speciosissimus ile Cortinarius orellanus mantarları bu tür mantarlardandır.
   
   Bu tür mantarları sporları kahverengidir. Ayrıca bunlarda sporları korumak üzere oluşan iç zar örümcek ağı gibi iplikciklerden yapılıdır. Mantarların gelişme evresinde şapkanın oluşmasıyla birlikte bu zar parçalanır ve parçaların bir kısmı sapın şapkaya yakın tarafında yapışık kalarak kahverengi izler bırakırken bie kısmı da şapka kenarlarında tülden saçaklar oluştururlar.
   
   Ayrıca, yüze yakın çeşiti olan bu türün yenmeye değer olanları da çok az sayıdadır.
    
5. Kural olarak yakıcı tadı olan ve/veya nahoş kokulu mantarlardan kaçının.
    
6. Küflenmiş yada çürümeye yüz tutmuş mantarları toplamayın, bırakın kalsın.
    
7. Keza fazla böceklenmiş mantarları da toplamayın.
    
8. Borucukları yada ayağındaki damar ağları kırmızı olan sünger altlı mantarlardan kaçının.
    
9. Eğer etleri sararmış ve/veya ıslak ise yumurta mantarları ile duman mantarlarını toplamayın.
    
10. Tat Yoklaması:
    Gevrek yapılı ve sütsüz lamelli mantarların / russula türlerini birbirinden ayırmak oldukça zor, çoğu zaman imkansızdır. Bu durumda russula cinsi bir mantarın yenilir olup olmadığını anlamak için "tat yoklaması" yapılır. Ancak bu yöntem sadece ve sadece "russula" türü mantarlara uygulanabileceğinden, önce ve MUTLAKA mantarın "russula" türü olduğu kesin olarak saptanmış olmalıdır (bak: Gevreklik).
    Bu saptandıktan sonra mantarın yenilir olup olmadığını anlamak için, mantar şapkasının altındaki lamellerden çok ufak bir parça alınarak dilin ucuna değdirilir. Şayet mantar yenmez yada zehirli bir tür ise hemen yada çok az bir süre sonra ağzı yakacaktır. Eger yakmıyorsa mantar tehlikesizdir ve yenilebilir.
    Dikkat! Bu yöntem küçük çocuklarla birlikte iken kesinlikle uygulanmamalıdır. Çocuk taklit etme içgüdüsü ile bundan böyle eline geçen her çeşit mantarı ağzına götürücektir.....

Mantarlar ne zaman ve nasıl toplanmalıdır:

• En uygun mantar toplama zamanı, güneşli günlerde, sabah çiyinin kaybolduğu zamandan öğlen ortasına kadar olan süredir.
   
• Daima kuru havada mantar toplamaya çalışın. Islak mantarları toplamak oldukça zor ve sıkıcı olur.
   
• Mantar topladığınız yerin, motorlu taşıt trafiği olan yollardan en az 100 metre uzak olmasına özen gösterin. Eksoz gazlarından çıkan zararlı maddeleri (kanserojen ağır metaller) mantarlar bünyelerinde biriktirmektedirler.
   
• Mantar toplarken daima bir hasır sepet kullanılmalıdır. Kağıt torba ve özellikle de plastik torba elverişli değildir. Kağıt torba ıslanıp yırtılır, plastik torba ise mantarı sıkıştırır ve ezerek bozulmasına neden olur. Sepetin içinde kartondan veya uygun bir malzemeden gözler yapılırsa değişik mantar türlerini ayrı ayrı bölümlere koyabilirsiniz.
   
• Mantarı keserek toplamayın. Önce burarak en alt kısmından (kökünden) koparın, sonra topraklı kısmını kesip atarsınız. Bazı mantarların tanınmasında kökün şekli yardımcı olmaktadır.
   
• Mantarın temizlenmesini topladığınız gün yapın. Kaba temizliği, hatta mümkünse ince temizliği de mantarı topladığınız yerde yaparsanız iyi olur. Böylece hem mantarların bünyesindeki doğal maddeler yine doğada kalırlar hem de boşuna fazla yük taşımamış olursunuz.
   
• Mantarın böceklenmiş (larvalı, kurtcuklu) olup olmadığı dıştan bakmakla her zaman anlaşılmayabilir. Bunu anlamak için mantarı boylamasına kesersiniz. Eğer ici çok kurtlu değil ise, kurtlu kısımlarını kesip atarak sağlam kısımlarını saklayabilirsiniz.
   
• Sakın ha beğenmediğiniz yada tanımadığınız mantarları bilinçsizce tekmeyle dağıtıp parçalamayın. Sizin beğenip toplamadığınız mantar türleri belki de başkalarına göre çok lezzetlidir. Ayrıca yenmese de mantarlar doğanın bir süsüdürler

Mantar yerken nelere dikkat etmelidir:

• Tamamen emin olmadıkça bir mantarı pişirip yemeyin.
   
• Eğer bir mantarı ilk kez yiyor iseniz fazla miktarda yemeyin.
   
• Mantarları pişirmeden (çiğ) yemeyin. Bazı yenen mantarlar bile çiğ iken zehirli olabilirler. Ayrıca bazı insanların çiğ mantarlara karşı hassasiyeti bulunabilir.
   
• Taze ve genç mantarların lamellerini, borucuklarını (süngerimsi kısım) yada dikenlerini kesip atmayın, çoğu kez mantarın bu bölümleri en lezzetli yerleridir.
   
• Eğer odunlaşmış yada kayışlaşmış ise yaşlı mantarların ayaklarını (sap) kesip atın.

Son olarak:
Sakın aklınızdan çıkarmayın ki mantar konusunun en can sıkıcı tarafı yarım mantar bilgisinin hiçbir değerinin olmamasıdır. Bir mantarı aşağı yukarı tanımak yeterli değildir.
Mantarı yüzde yüz tanımıyorsan hiç tanımıyorsun demektir.

Yanlış İnanışlar

Tübitak Yayınları'ndan çıkan, Prof. Afife Mat'ın "Türkiye'de mantar zehirlenmeleri ve zehirli mantarlar" adlı kitabından aldığımız, ülkemizde halk arasında zehirli ve yenen mantarların birbirinden ayırt edilmesine ilişkin bazı yanlış düşünceleri -kendi notlarımızı da ekleyerek- aşağıda aktarıyoruz:

Mantar koparılınca zehirli ise iç kısmının rengi hemen mavileşir. Not: Tam aksine çok leziz olan sünger altlı mantarların pek çoğu tam da bu özelliğe sahiptirler. Ayrıca ülkemizde kanlıca adıyla bilinen "lactarius deterrimus" ve "lactarius deliciosus" mantarları da ayni özelliği gösterirler.   Mantar gümüş bir kaşık veya para ile kaynatıldığında mantar zehirli ise gümüş kararır.   Zehirli mantarları salyangozlar yemezler. Not: Zehirlilik göreceli bir kavramdır. Ancak bir canlı türü için zehirlilikten söz edilebilinir. Bağışıklık ve savunma mekanizmalarının varlığına bağlı olarak bir tür için ZEHİR olan maddeler başka bir tür için pekala iyi bir GIDA olabilir.   Hoş kokulu ve lezzetli olan ve şapkasından bir parça koparıldığında iç kısmının rengi değişmeyen mantarlar tehlikesizdir.   Çayırda yetişen mantar türleri tehlikesizdir. Not: Çayırda yetişen mantarların en iyi bilinenlerinden olan ve bir türünün "kültür mantarı" olarak her yerde satıldığı bilinen "champinion" cinsi mantarlardan beyaz zehirli champinion mantarı tam da park ve bahçelerde yetişmektedir. Yine zehirli, hatta çok miktarda alındığında ve panzehir verilmediği durumda öldürücü olabilen "muskarin" maddesini içeren "clitocybe dealbata" de bir çayır mantarıdır.   Ağaçlar üzerinde yetişen mantarlar zehirsizdir. Not: Ağaç üzerinde yetişen mantarların hemen hemen hepsi, ki bunlar parazit (asalak) mantarlardır, zaten odunsu yapılı mantarlardır ve yenilme özellikleri yoktur.   Tuzlu ve sirkeli suda kaynatmak mantarın zehirliliğini ortadan kaldırır. Not: Bu durum sadece belirli bazı mantarlar için ve belirli koşullarda geçerlidir. Gevrek yapılı ve sütlü, lamelli mantarların pek çoğu º "lactarius" bol suda bir kaç kez ve belirli süre kaynatılarak ve kaynatma suyu dökülerek yenilebilmektedir. Ancak bunun için yukarıda da belirtildiği gibi mantarın kesin olarak saptanması gerekmektedir. Ayrıca kaynatılıp suyu dökülerek yenilebilir hale gelen birçok mantar daha söz konusudur. Ne var ki suyun tuzlu yada sirkeli olmasının burada herhangibir rolü söz konusu değildir.   Zehirli veya yenen mantarlar ayrı ayrı topraklarda yetişir. Not: Mantarın zehirli olması ile toprağın yapısı arasında hiçbir bağlantı bulunmamaktadır. Dolayısı ile ayni yerde hem zehirli hem de zehirsiz mantarların yetişmesi çok doğaldır. Ayrıca değil farklı mantarlar, ayni cins mantarların bile türlerinden birisi öldürücü olabildiği halde diğer bir türü çok leziz bir mantar olabiliyor ve kuşkusuz bunlar aynı yörelerde rahatlıkla yetişebilirler. Buna en güzel örnek sinek mantarlarının (amanita cinsi) bir türü olan köy göçüren yada "evcikkıran º amanita phalloides" çok zehirli olan iki maddeyi (amanitin, phalloidin) de içerirken ayni cinsin bir başka türü olan "Sezar mantarı º amanita caesarea", padişah mantarı -buna karadeniz yöresinde yumurta sarısı deniliyor- ta Roma döneminden beri bilinen en leziz mantarlardan biridir.   Kurutulmuş mantar zehirli değildir. Not: Mantarı kurutmak genel olarak mantarın zehirliliğini ortadan kaldırmaz, ancak mantar bünyesinde bulunan, öldürücü olmayan ama bazı kişilere zararlı etki edebilen -allerjik reaksiyon, yada o maddeye karşı hassasiyet nedeniyle- pek çok madde tıpkı mantarın suyunun kaynatılarak buharlaştırılmasında olduğu gibi mantarın bünyesinden atılabilmektedir.   Pişirmek mantarın zehirliliğini ortadan kaldırır. Not: Pişirmenin mantarın zehirlililğini ortadan kaldırmayacağı açıktır. Ancak mantarı çiğ yemenin çok daha fazla riske girmek olduğu da açıktır. Mantar toplayıp yeme kültürü ile ilgili bütün kitaplarda mantarı yemeden önce kaynatarak kendi suyunun buharlaştırılması gibi bir ön işlemden geçirmenin zorunluluğuna işaret edilmektedir. Tabiiki böyle kitapların yazılmış olması söz konusu ise. Bizim ülkemizde böylesi bir kitap ne yazık ki henüz yazılmış değildir.   Mantarı yoğurt ile birlikte yemek zehirlenmeyi önler. Not: Yoğurtun belli bir panzehir olma özelliği bilinmektedir. Ancak bu özelliği onun mantarların zehirliliğini ortadan kaldırdığı anlamına gelmez. Ama çok önemli olmayan bazı durumlarda mantar yiyen insan için yararlı fonksiyonları olmuş olabilir Halk arasındaki bu yanlış inanışlara biz, bir de okumuşlar arasında yaygın bir yanlış inanışı ekleyeceğiz: Mantar kesinlikle zararlı, tehlikeli bir nesnedir. Uzak durulmalıdır Notumuz:  Mantar da doğadaki her türden varlık gibi bir doğa olgusudur. Zehirli olanları da vardır, leziz yiyecek olanları da.. Herşeyden önce kendimizi ilkel korkulardan kurtarmamız, sonra da, eğer  topluma bu konuda yararlı olmak istiyorsak, topluma korku salmak yerine, yararlı ve gerekli bilgileri topluma ulaştırmaya çalışmamız gerekir. En azından, gereksiz korku yayan bir merkez olmaktan çıkmak gerekiyor.

İLGİNÇ VE SORUMSUZ BİR YAKLAŞIM

Biz bu sitede hep insanları, mantardan, gereksiz yere korkutma yaklaşımına karşı durduk ve duracağız. Ama öyle bir ülkede yaşıyoruz ki doğru rota çizebilmek nerede ise olanaksız.
İnternet ortamında son zamanlarda mantar konusunda çok değişik bazı siteler yada yazılar ortaya çıkmaya başladı. Bir kısmı tam yerine oturmasa da oldukça ilginç bilgiler veriyor.
Ama şimdi aşağıda göstereceğimiz gibi öyle yaklaşımlar da var ki insan sadece ne yapacağını değil ne diyeceğini bile bilemiyor.

http://site.mynet.com/camadandoga/dogada_yasam.htm
adresindeki sitede DOĞADA YAŞAM VE HAYATTA KALMA ( SURVIVAL ) başlığı altında aynen şöyle bir ibare bulunuyor.

MANTARLAR:  Genellikle pastel renkli üzerinde toz tabakası bulunan ince saplı mantarlar zehirlidir. Bunların yerine sapı kalın, hoş kokulu, mat renkli ve içerisinde kurt yaşayan mantarlar güvenle yenilebilir.

Evet yanlış okumadınız, aynen kopyaladık. Yazının sahibi doğada zor durumda kalan insanlara hayatta kalmaları için ne yapmalarını öğütlerken bunları söylüyor.
Hani bir deyim vardır: Deveye sormuşlar, boynun neden eğri diye de yanıtlamış deve:
 "Nerem doğru ki?"
İnanın insan ne tarafını düzelteceğini bile bilemiyor.

Yazıda hangi mantarların tarif edildiğini anlamak olanaksız. Çünkü böyle bir mantar türü filan yok. Ayrıca eğer o tarife göre mantarları toplayıp yerse insan, bırakın hayatta kalmayı anında öteki dünyaya göçeder, çünkü tüm öldürücü zehirli mantarları bu tarif altında toplamak kaçınılmaz.
Hele bir de eki var ki ne demeli: İçerisinde kurt yaşayan mantarları güvenle(!) yemeliymişiz. Yani larvalarla insan için aynı biyolojik yaklaşım söz konusu. Kim söyledi, nerede yazılı, hiçbir aydınlatıcı bilgi yok.
Aynen "mantar yemeyin ha zehirlenirsiniz" diyenlerin yaklaşımı, ama 180 derece tersinden bir yaklaşım. Her iki yaklaşım da yaşamdan kopuk, bilgi ve bilim dışarıda tutularak oluşturuluyor.
Aslında pek bir farkları yok, ama bir tanesi yine de ölüme karşı çıkıyor en azından. Burada ise sorumsuzluğun sınırı bile yok.

http://mantarlar.blogspot.com/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html#!/2012/04/guvenle-toplanan-mantarlar.html

                    MANTAR TÜRLERİ

Bu bölümde yurdumuzun özellikle Karadeniz bölgesinde çok bulunan(Eskişehir'in Bazı bölgelerinde toplamıştım-  Yazarın Notu) (nemli ve yumuşak hava nedeniyle) bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Horoz Mantarı dır.

Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)

1. Mantar şapkasının üzeri, mantarın diğer tarafları gibi sarı, ve düzdür.
2. Şapkanın kenarları gençlerde düz ve içeriye kıvrıktır.
3. Gelişmişlerde, şapkanın kenarları dalgalı ve kenar uçlarında kıvrımlıdır.
4. Şapkanın altında kenardan ayağa doğru uzanan yivler bulunur.
5. Yivler aşağıdan yukarıya doğru çatallanarak uzanırlar.
6. Mantarın eti sarı-beyaz'dır.
   Kokusu:
   Kendine özgü güçlü ve hoş bir kokusu vardır. (Kayısı kokusuna benzer)
   Tadı:
   Çiğ iken biraz keskin bir tadı vardır. Pişirildiğinde bu keskinlik kaybolur.
   Toplama ve temizleme:
   Büyük gövdeler genel olarak yaşlı ve kayış gibi olurlar ve bu nedenle tadları kötüdür. Bunlar hatta iyice pişirildikten sonra bile acımtraak olurlar. En iyisi bunları toplamayıp doğada spor saçmalarına izin vermektir. Aynı şekilde küçük yumrular da toplanmamalıdır.
   Horoz mantarlarını temizlemek oldukça kolaydır. Mantar gövdesi döndürerek koparıldıktan sonra sadece küçük topraklı ayak ucunu kesip atmak yeterlidir. Bu mantarlar böcek larvalarının (kurtçuk) istilasına nadiren uğrarlar. Serin ve havadar  bir yerde saklandıkları takdirde, toplandıktan sonra günlerce sağlam olarak kalabilirler.
   
   
   ÇÖREK MANTARI (Boletus edulis)
   Bu bölümde yine yurdumuzda çok bilinen leziz bir mantarını tanıtıyoruz.İtalyanlarında  çok sevdiği bir  türdür.Eskişehiremizde de yetişmektedirler. Mantarın bilinen adı  Çörek Mantarı dır.
   
   
   

 

1. Şapkanın üzeri açık kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişen renklerde olabilir. Şapkanın kenarlarında düzgün olmayan kaba yivler bulunur.

2. Şapkanın kenarında ince beyaz bir hat bulunur.

3. Şapkanın altında borucuklardan oluşan süngerimsi bir katman bulunur. Bu katman genç yumrularda gri-beyaz renktedir.

4. Boru tabakası gelişkinlerde sarıdan-yeşilimsi sarıya değişen renklerdedir. Bu tabakayı şapkanın etinden ayırmak olanaklı ve kolaydır.

5.Ayak dibe doğru beyzi ve şişkindir. Rengi şapkanın üst tarafına nazaran daha açık kahverengidir.

6. Tüm ayak yüzeyini açık renkli bir ağ tabakası kaplar. Bu tabaka şapkaya doğru giderek belirginleşir.

7. Mantarın eti beyazdır. Ancak şapka derisinin altı kızıl kahverengi olur.

Tadı:
Mantarın tadı yumuşaktır ve çiğ iken hafif tatlıdır.

Yetiştiği yerler ve özellikleri:
Hem yapraklı hem de iğne yapraklı ormanlarda yetişir.

Toplama ve temizleme:
Mantar sapından tutularak döndürülüp koparılır. Ayağın alt kısmındaki topraklı kısımlar patates soyar gibi kesilip temizlenir. Bazan en alt ucu sarı renkte olur. Bu kısım kesilip atılmalıdır. Çörek mantarının kurtçukların (larva) istilasına uğraması çok olağandır. O nedenle mantar boylamasına kesilip içi kontrol edilmelidir. Kurtçuklar bazan sadece şapkayı, bazan sadece ayağı kaplamış olabilir. Neresi kurtçuklu ise oralar kesilip atılır, geri kalan bölümler saklanırlar. Şapka altındaki süngerimsi tabaka yaşlı mantarlarda yumuşar, gevşer ve vıcıklaşır. Çoğu kez de larvalarla kaplı olur. O durumlarda bu tabaka sıyrılıp atılmalıdır. Gençlerinde bu tabaka mantarın diğer etli kısımları ile aynı özellikleri haizdir ve yenilebilir. Çörek mantarının kendisi de bir başka mantarın istilasına uğrayabilmektedir. İnce beyaz bir örtü şeklinde mantarın gövdesini saran bu parazit sonucu çörek mantarı bozulur ve yenilmez hale gelir.

Aşağıda çörek mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.

Çörek Mantarı

Çörek Mantarı

 

KANLICA MANTARI (Lactarius deterrimus)

Bu bölümde yurdumuzun çok bulunan bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Kanlıca Mantarı dır. Melki Mantarı da denilmektedir. Mantarın adı, büyük bir porsiyon yendikten sonra çiş renginin kırmızılaşmasından gelmektedir. Bunda korkulacak bir yan yoktur.

 

Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)

1. Mantar bütünüyle gevrek yapıdadır. Kolaylıkla kırılarak küçük parçalara ayrılabilir.
2. Gövde kesildiği, kırıldığı yada berelendiğinde havuç suyuna benzer, koyu portakal rengi bir sıvı çıkar.
3. Şapkanın üzeri açık yada koyu portakal renginde dar, merkezi halkalarla kaplıdır.
4. Gövde üzerinde değişik şekil ve büyüklükte yeşil lekeler bulunur.
5. Şapkanın altında bulunan lameller gövde ile aynı, portakal rengindedir.
6. Sap (ayak) portakal renginde ve düzdür.
7. Sapın kesiti gözenekli yada ortası deliktir.
8. Mantarın eti beyazdır. Ancak kesildiği  yada zedelendiğ zaman, çıkan sıvı tarafından az yada çok portakal rengine boyanır. Bir süre sonra bu renk önce şarap kırmızısına daha sonra da yeşile dönüşür.
9. Şapkanın kenarları önceleri aşağı doğru kıvrıktır. Zamanla düzelerek şapka hunimsi bir görünüm kazanır.
   Kokusu:
   Kendine özgü hoş bir kokusu vardır.
   Tadı:
   Geçkin mantarların tadı biraz sert olabilir. Bunu gidermek için mantar parçalara ayrılıp kapalı bir kapta bir kaç dakika  ilave su içinde kaynatılıp suyu dökülür.
   Yetiştiği yerler ve özellikleri:
   Genel olarak iki türü bulunur. Bir tür köknar ağacı ile diğer türü çam ağacı ile sembiyoz yaşadığından genel olarak bu tür nemli ormanlarda yetişir. Çam iğnelerinin altında gruplar halinde ya da tek tek görülürler...
   Toplama ve temizleme:
   Özellikle sulak yerlerde yetişenler kolaylıkla sinek larvalarının istilasına uğrarlar. Toplanan mantarlar ortasından boylu boyunca kesip bu durum kontrol edilmelidir. Eğer var ise larvalı kısımlar kesilip atılır. Hem bu nedenle hem de sertleşmiş olabileceği için çapları 7-8 cm den büyükleri toplamamak daha iyi olur.
   Kanlıca mantarlarının temizlenmesi oldukça kolaydır. Mantar gövdesi döndürerek koparıldıktan sonra sadece küçük topraklı ayak ucunu kesip atmak yeterlidir. Şapkanın üzeri yapışkan olmadığından ayrıca temizlemeğe gerek olmaz.
   Aşağıda kanlıca mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.

   

   KANLICA MANTARI (Lactarius deterrimus)

   
   

   

   KANLICA MANTARI (Lactarius deterrimus)

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   ŞEMSİYE MANTARI (Macrolepiota procera)
   Bu bölümde yine yurdumuzun çok bulunan bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Şemsiye Mantarı dır. Turna Bacağı diye de adlandırılır. Mantarın adı, çok büyük bir şapkası ve şapkasına göre dar ve uzun bir sapa sahip olmasından gelmektedir.
    
   Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
   Sapın boyu 30-40 cm yi, şapkasının çapı da 40-50 cm yi bulabilir.
   1.      Şapkanın üzerindeki kahverengi zar, şapkanın büyüyüp gelişmesiyle birlikte parçalanır ve açık renkli şapkanın üzerinde pullar şeklinde kalır.
   2.      Şapkanın altında beyaz, sık ve derin lameller vardır.
   3.      Ayak üzerinde aynı şekilde beyez et üzerinde, düzgün olmayan zikzak harelerden oluşan bandlar bulunur,
   4.      Ayağın ucu şişkin, soğan biçimindedir.
   5.      Sap üzerinde şapkaya yakın, çok belirgin bir halkası vardır, ancak kolayca kopabilir.
   6.      Ayak, çok belirgin lifli bir yapdadır ve kesitinde ortası deliktir.
   7.      Mantarın eti şapkada beyaz ve yumuşaktır.
   Tadı:
   Mantarın çiğ olarak tadı fındık lezzetindedir. Sapı biraz kayış gibi olmakla beraber, bütün mantar yenebilir.
   Yemek tarifi: Mantar şapkası, geniş parçalara ayrılıp, yumurta ile un, mısır unu yada galeta unu ile yapılmış bulamaca batırıp kızartılırsa çok leziz olur.
   Yetiştiği yerler ve özellikleri:
   Şemsiye mantarı çürükçüldür. Yani ölü bitki artıkları üzerinde yetişir. Genel olarak orman kenarlarında, açık çimenliklerde gruplar halinde bulunur. Bazan ormanımsı bir görünüm alır.
   oplama ve temizleme:
   Mantar sapından tutularak döndürülüp koparılır. Kökünde çoğu zaman çimen, yaprak vb. artıkları yapışık olur. Bunlar soğanımsı ayak ucu tümden kesilip atılarak temizlenir.  
   Aşağıda şemsiye mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.

   

   Şemsiye Mantarı - (Turnabacağı Mantarı)

   Dikkat !
   Şemsiye mantarının aynı soydan (Macrolepiota) bir başka mantar ile karıştırılması mümkündür.
   Bu mantarın latince adı: Macrolepiota rhacodes dir. Aslında bu mantar da yenebilen bir mantardır. Ancak çok nadir de olsa bazı hafif vakalar rastlandığından yemek mantarı olarak tavsiye edilmemektedir
   Biz bu mantara Kızaran Şemsiye adını veriyoruz.
   Kızaran Şemsiye mantarı:
   1-Şemsiye mantarına göre, şapka çapı ve ayak uzunluğu olarak, oldukça küçüktür.
   2-Bu mantarda, ayak üzerinde, soldaki resimde okla işaret edildiği gibi, zikzak bandlar asla bulunmaz.
   3-Mantar kesildiğinde yada yaralandığında derhal o noktada kızarır. O nedenle mantarın sapını tırnağımızla hafifçe kazıyarak cinsini derhal saptayabiliriz.

   

   Kızaran Şemsiye mantarı:

   SÖBELEN MANTARI (Coprinus comatus)
   Bu bölümde yurdumuzda çok yaygın bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Söbelen Mantarı dır. Mantarın adı, özellikle genç mantarların, söbe yani oval olmasından, yani yumurtaya benzemesinden gelmektedir. Bu mantara Pösteki Mantarı da denilmektedir. Bu ad ise mantarın dış görünüşü ile koyun postunu andırmasına bağlı olarak verilmiş olmalıdır.
   
   
   
   Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
   1.      Gelişmiş mantarların şapkası çan biçimindedir ve üzerinde beyaz, dantel gibi geniş pullar bulunur. Dantel, en tepede sarı-kahverengi bir renk alır.
   2.      Şapkanın tepesi düz ve sarı-kahverengidir.
   3.      Genç mantarlar silindirik, giderek uzun yumurta biçimindedir.
   4.      Şapkanın içerisinde çok sık, sağlam, düşey lameller bulunur. Lameller önce beyazdır, giderek şapkanın uçlarından başlayarak kırmızı ve sonunda siyah olurlar. Bu siyahlık olgunlaşan sporların siyah renginden gelmektedir.
   Bir kimyasal reaksiyon sonucu lameller parçalanarak siyah bir sıvı oluştururlar. Mantar "mürekkepleşir".
   
   Bu nedenle bu mantarın adı diğer dillerde 'mürekkep' kelimesiyle ilişkilidir. Bizde neden buna benzer bir isim verilmediği pek anlaşılamıyor. Bunun nedeni, belki, mantarla içli dışlı olan halk kesimlerinin mürekkeple pek ilişkide olmamaları belki de mürekkep yalamışlarla(!) aralarında mesafe hissetmiş olmalarıdır.
   Kokusu ve Tadı:
   Mantarın kendine özgü bir kokusu ve tadı yoktur.
   Yetiştiği yerler ve özellikleri:
   Çürükçüldür, yeni yapılmış ve iyi gübrelenmiş çimenliklerde yetişir. Söbelen, insanların ayak izlerini izleyen mantarlardan biridir. Toprak yol kenarlarında hatta asfalt yollar boyunca bile yetişirler. Çok çabuk gelişirler, öyle ki iyi bir yağmurun ardından bir gecede ortaya çıkabilirler. Gruplar halinde bulunurlar ve bazan geniş bir alanı kaplarlar.
   Toplama ve temizleme:
   Pösteki mantarı genç aşamasında, yumru konumunda iken toplanmalıdır. O zaman bütün lameller beyazdır. Lameller -yukarıda anlatıldığı gibi- şapka uçlarından kırmızılaşmaya başladığında yine toplanabilir, ancak o zaman bu kırmızılaşan kısımlar kesilip atılırlar. Ancak eve gelir gelmez hemen pişirilmelidir, aksi durumda oda sıcaklığında lameller hemen yine  kımızılaşırlar.
   Mantar gövdesini döndürüp koparmak oldukça zordur, o nedenle ayak, toprak hizasından kesilip alınır.
   Söbelen, larva istilasına hemen hemen hiç uğramayan bir mantardır. O nedenle temizlenme diye bir sorunu olmaz. 
   

   

   Pösteki Mantarı veya Söbelen Mantarı

   Dikkat Uyari !!!
   Söbelen mantarının aynı soydan (Coprinus) bir başka mantar ile karıştırılma tehlikesi bulunmaktadır.
   Bu mantarın latince adı: Coprinus atramentarius olup bünyesinde bulunan Coprin nedeniyle alkolle beraber alındığında zehirlenmeye neden olmaktadır. Bu duruma tıp dilinde Coprimus Sendromu adı verilmektedir. (Bak:Zehirli mantarlar)
   Biz bu mantara Gri Söbelen adını veriyoruz.
   Aşağıda bu mantarın iki ayrı fotoğrafı ve belirleyici özellikleri, yani Söbelen  mantarından farklılıkları açıklanmıştır.
   Gri söbelen mantarında:
   1-Şapkanın üstü beyaz yada sarı-kahverengi değil gri tondadır.
   2-Aynı şekilde, şapkanın tepesinde sarı-kahverengi değil gri, ufak pul bulunur.
   3-Şapka üzerinde boylamasına uzun, değişken derinlikte yivler bulunur.
   4-Şapkanın kenar uçları genellikle yarıktır.

   

   Gri Söbelen

   
   

   

   Gri Söbelen

    
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   5.      Ayak (sap) beyaz ve içi oyuk, borumsudur. Şapkadan çok kolay ayrılır. Şapkanın oluşum başlangıcında ayağın çevresinde ince, gevrek bir halka bulunur, ancak çok kolay ayrılır ve düşer.
   6.      Mantarın eti beyaz ve şapkada çok incedir. Şapkanın büyük bölümünü lameller oluşturur.
   
   
   KUZU GÖBEĞİ MANTARI (Morchella elata / M. conica)
   Bu bölümde yurdumuzun özellikle güney bölgelerinde bulunan bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Kuzu Göbeği Mantarı dır.
   Kabaca "Kuzu göbeği mantarı" dendiğinde genelde "Morchella" cinsi anlaşılır. Bunların genel geçerli olanları:
    
   Kabaca "Kuzu göbeği mantarı" dendiğinde genelde "Morchella" cinsi anlaşılır. Bunların genel geçerli olanları:
   
   a.        Morchella elata yada Morchella conica
   b.       Morchella esculanta
   c.        Morchella rotunda olarak bilinirler.
   Bunlar birbirlerine çok benzerler. Hepsi de yenilebilir mantarlardır ve ortak özellikleri:
   
   a.       Şapkaları püskülsüz bir kukuleta gibidir.
   b.      Şekilleri konikten dairesele kadar değişir.
   c.       Şapka dış yüzeylerinde değişik formlarda oluklar ve odacıklar bulunur.
   Hepsi de içi boş silindir şeklinde, gelişmiş saplara sahiptir...
   
   Bizim burada ele aldığımız yukarıda belirttiğimiz gibi Morchella elata dır.        
   Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
   1.      Mantar şapkası püskülsüz kukuleta gibidir. Farklılığı, mantarın sporlarının şapka altında değil, şapkanın üstündeki kıvrımların içinde olmasındadır. Ucu beyzi ve sivri olur. Rengi kahverengi ile gri-kahverengi arasında değişir.
   2.      Şapkanın dış yüzünde ağ desenleri oluşturan kabarık hatlar vardır. Düşey hatlar güçlü ve paralel olarak tepeden şapka kenarına kadar uzanırlar. Yatay hatlar ise oldukça belirsiz ve düzensizdir. Aralarda derin cepler, oyuklar yer alır.
   3.      Şapkanın kenarları içeriye doğru katlanarak sapla bütünleşmiştir.
   4.      Sap açık renkli ve düz yüzeylidir. Üzerinde küçük beyaz tanecikler bulunur.
   5.      Hem şapkanın hem de sapın içinde boydan boya uzanan bir boşluk bulunur.
   6.      Mantarın eti ince, beyaz ve gevrektir.
   Yetiştiği yerler ve özellikleri:
   Kuzu göbeği mantarı çürükçül mantar olduğundan çok değişik ortamlarda onlarla karşılaşmak olanaklıdır. Hem geniş yapraklı ormanlarda hem de özellikle iğne yapraklı ormanlarda yetişir. Eski yanık orman alanlarında, orman açıklıklarında, orman içi yollarda, bağ, bahçe ve otlaklarda da rastlanırlar.
   Kuzu göbeği esas olarak bahar mantarıdır. Tek tek yada küçük gruplar halinde yetişirler, bazan da sıralar yada yarım çemberler oluştururlar.
   Toplama ve temizleme:
   Kuzu göbeği mantarları diğer mantarlarda olduğu gibi gövdesinden döndürülerek kökünden koparılarak toplanır. Sapın topraklı kısmı kesilip atılır ve şapkası fırça ile temizlenir. Mantarın oyuk olan iç kısmında sümüklü böcek olması ihtimaline karşı, mantar ortadan boylamasına kesilerek içi kontrol edilir. Kolayca larva istilasına uğrayabildiği için ayrıca kurtçuk olup olmadığı da kontrol edilmelidir.
   Kuzu göbeği mantarlarında bazan hoş olmayan koku ve tad olabilmektedir. Bu onların zehirli olduğunun belirtisi değildir, ama yine de iştah kaçırıcı olabileceğinden bu özellikte olanlarını ayıklayıp ormanda bırakmak en doğrusudur.
   Şapka çapı 2-5 cm ve mantarın toplam yüksekliği 4-12 cm olanlarının toplanması uygun olur.
   Aşağıda Kuzu Göbeği mantarının değişik fotoğrafları görülüyor. Sol baştaki resim M.esculanta, diğerleri M.elata dır....

   

   M.esculanta,

   

   M.elata

   
   
   

   

   M.elata

     
   
   
    
   
   
   
   
   
   
   CİNCİLE (Lepista nuda)
   Bu bölümde yurdumuzun beğenilen bir mantarı tanıtacağız. Mantarın bilinen adı Cincile dir.
   Cincile'ye Bolu yöresinde Mavi Cincile, Karaman dolaylarında da Mor mantar denildiği bilinmektedir.
   
   Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
   1.      Mantar şapkasının üstünün rengi eflatun, gri ve kahverengi renkleri etrafında dolanır.
   2.      Şapkanın kenarı düz ve uzun süre içe kıvrıktır.
   3.      Plakları mavi, menekşe rengindedir. Yaşlandıkça renkler soluklaşır ve kahverengiye dönüşür. Spor izi pembemsidir.
   4.      Plaklar bitişik yada çentikli olabilir, kenarda yuvarlak-dalgalı olurlar.
   5.      Mantarın ayağı dipte şişkindir, rengi az yada çok menekşe rengindedir. Dipte, yere bağlı kısmında kuru ot, çalı, yaprak vb bitki artıkları yapışmış olur.
   6.      Sapın şapkaya doğru üst tarafı beyaz pudra serpilmiş gibidir.
   7.      Mantarın eti mavi-gri renktedir, kesitte koyu veya açık çizgisel benekler
    gözükür. Yaşlılarda renk daha soluk olur.
   
   
    Cincile mantarının nüfus kağıdı aşağıda görülüyor

   Alem	Fungi
   Bölüm	Basidiomycota
   Sınıf	Basidiomycetes
   Takım	Agaricales
   Familya	Tricholomataceae
   Cins	Lepista
   Tür	Lepista nuda

   Kokusu:
   Çok özel ve biraz aromatiktir. Mantar kırıldığı anda koklandığında yanık lastik kokusu verir.
   Tadı:
   Tamamen kendine özgü, kuvvetli bir tadı vardır. Lezzeti konusunda değerlendirmeler kişilere göre oldukça farklılık gösterir. Sert tadından hoşlanmayanlar için en uygun çözüm ise birkaç dakika kaynatarak suyunu dökmektir. Ayrıca bazı insanlara dokunması da olasıdır. (Bak Zehirli mantarları bölüm 3)
   
   
   Yetiştiği yerler ve özellikleri:
   Çürükçül bir mantar olup çok değişik alanlarda yetişebilir. Köknar ormanlarında iğne yapraklarının oluşturduğu yaygının üzerinde bulunurlar. Çayırlarda ve özellikle yaprak ve gübre yığınları arasında çok rastlanırlar. Diğer çürükçül mantarlarda olduğu gibi Cincile de birbirine yakın ve sıralar yada daireler şeklinde sıralanırlar.
   Toplama ve temizleme:
   Tüm diğer mantarlar gibi cincile de gövdesinden bükülüp kökünden koparılarak toplanır. Sapın alt kısmı, rengi soluk ve sertleşmiş olduğundan, sapa yakın bir yerden kesilerek yapışmış artıklarla birlikte atılır.
   Çok nadir olarak kurtçuklaştığından fazla bir temizlemeye ihtiyaç duyulmaz.

   

   Lepista personata: Lepista cinsleri içinde Cincile ile karıştırılabilen birkaç mantar türünden biridir. Ancak bu ve diğerleri de yenilebilir mantarlardır.

   
   
   
   

   

   Cortinarius camphoratus

   
   

   

   Cortinarius camphoratus

   
   

   

   Cincile mantarı

   Cortinarius camphoratus: Cortinarius cinsi mantarların ana özelliği şapka altı zarlarının örümcek ağı özelliğinde olmalarıdır. Mantarın gelişmesi ile birlikte parçalanan zar, bu nedenle kısmen ayağa yapışık olarak, kısmen de şapka kenarında saçak tül gibi kalır. Bunların  Cincileye benzeyen mavi, mor renkli pek çok türü bulunur.
   Ancak Cortinarius cinsinde sporlar kahverengi olduğundan hem ayak, hem saçak, hem de lamellerde kahverengi vurgusu çok barizdir.
    Öldürücü zehirli mantarların iki tanesi Cortinarius (Örümcek ağlı mantarlar) cinsine dahildir.
   C.rubellus ve C.orellanus adlı bu mantarlar zehirli mantarlar bölümünde açıklanmıştır.
   TİRMİT MANTARI (Lactarius volemus)
   Bu bölümde yurdumuzun oldukça tanınan bir mantarını tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Tirmit mantarı dır. Pekçok yörede Geyik mantarı olarak da adlandırılmaktadır. 
   
   Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
   1.      Şapkası takriben 5-15 cm çapında olup üst yüzü mat olup rengi sarı-kahverengiden kızıl-kahverengiye kadar değişir. Gençken yarım küre şeklindedir, olgunlaşınca ters huni şeklini alır. Kenarları içeri doğru hafif kıvrık ve dalgalıdır.
   2.      Şapkanın altında sarıya çalan beyaz renkte sık plaklar vardır. Dokunulduğunda kızıl-kahverengi lekeler oluşur. Sporlar (spor izi) turuncuya çalar sarı renktedir.
   3.      Sap 4-13 yüksekliğinde ve oldukça kalın olur. Rengi sarı-kahverengidir, köke yaklaştıkça kızıl-kahverengiye döner.
   4.      Meyvası herhangibir şekilde yaralandığında, yaralanan noktada süt beyazı sıvı damlaları oluşur.
   5.      Meyvanın her tarafında kahverengi lekeler bulunur.
   6.      Mantarın eti tok ve pektir, rengi kaymak sarısıdır, zamanla sarı kahverengi olur.
   Kokusu:
   Salamura balık veya haşlanmış kabuklu deniz hayvanı kokusunu hatırlatır.
   Tadı:
   Yumuşak bir tadı vardır, zamanla ağızda burukluk bırakır.
   Yetiştiği yerler ve özellikleri:
   Sembiyoz (ortak yaşar) bir mantar olup geniş yapraklı ağaç ormanlarında, Yaz sonu ve sonbahar başlarında yetişir. Özellikle kayın, meşe ve fındık ağaçlarıyla birlikte yaşar. Köknar ağacı ile de ortak yaşamı olabilir.
   Ekseriya küçük gruplar halinde görülür. Çabuk bozunup parçalanmayan bir yapıları vardır, varlıklarını, diğer mantarlara göre, çok daha uzun süre korurlar, 
   Toplama ve temizleme:
   Tirmit mantarlarının temizlenmesi oldukça kolaydır. Mantar gövdesi döndürerek koparıldıktan sonra sadece topraklı ayak ucunu kesip atmak yeterlidir. Şapkanın üzeri yapışkan olmadığından ayrıca temizlemeğe gerek olmaz. Sadece fırçalamak yeterlidir. Larvaların (kurtçuk) istilasına uğraması çok nadirdir. Meyvanın tüm bölümleri aynı lezzette olup yenilebilir.
   DİKKAT: Mantarın sütü ciltte ve elbiselerde çıkartılması oldukça zor olan lekeler yapar.
   Aşağıda Tirmit mantarının değişik fotoğrafları görülüyor. 
   

   

   TİRMİT MANTARI

   
   

   

   TİRMİT MANTARI

   
   

   

   TİRMİT MANTARI

   Tirmit mantarının sütlü, kırılgan mantarlardan olduğunu yukarıda belirtmiştik. Ancak onun gibi sıvı çıkaran, kırılgan başka pek çok mantar daha bulunmaktadır.
   Biz burada sütlü deyimini kullandıysak da bu cins mantarların sıvı salgıları her zaman süt gibi değildir. Genel olarak sarımtırak su şeklinde yada saf su gibi yada başka bir renkte olabilirler. Örneğin aynı cinsten bir mantar olan kanlıca mantarının sıvısı turuncudur.
   Ayrıca benzer mantarların kendilerine özgü kokuları ve şekil olarak da farklı yapıları bulunmaktadır.
   Ancak Tirmit mantarını cesameti ve etinin pekliği ile bunlardan kolayca ayırmak olanaklıdır.
   En iyisi Geyik mantarını, ilk önce, her zaman olması gerektiği gibi, iyice tanıyıncaya kadar,  yerinde ve deneyimli bir arkadaş yada rehber yardımıyla toplayarak iyice öğrenmektir.
   Lactarius rufus: Çiğken hafif zehirlidir ancak 10 dakika kaynatılıp suyu dökülerek yenilebilir hale gelir. Bunun sıvısı da Tirmit gibi süt beyazıdır, ancak çiğken tadı yakıcı, biberlidir. Şapkasının ortasındaki ucu sivri bir tepecik ile kolaylıkla ayırt edilebilir.
   Lactarius helvus: Bu zehirli bir mantardır. (Öldürücü zehirli değil). Ancak bunun sıvısı su gibi renksizdir ve Tirmitin cesameti yanında oldukça küçük bir mantardır.  Ayrıca bir de meyankökü gibi, belirgin kokusu vardır.

   

   Lactarius helvus

   
   

   

   Lactarius rufus

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
     
    ZEHİRLİ MANTARLAR ve MANTAR ZEHİRLENMESİ

   Büyük mantarlardan söz ederken bunları yenilebilen ve yenilemeyen mantarlar olarak ikiye ayırabiliriz. Yenilemeyen mantarlar ise kaba olarak iki gruba ayrılırlar:

   Birinci gruba yenme değeri olmayan mantarlar girerler. Bunlar insan sağlığı için herhangi bir tehlikeli madde içermezler, ancak yenebilecek nitelikten de yoksundurlar.

   İkinci grupta ise insan sağlığı açısından tehlikeli olan mantarlar girerler. Pek çok değişik madde vardır ki insan vücudu tarafından alınırlarsa tehlikeli olabilirler yada istenilmeyen etkilere neden olabilirler. Eğer bir mantar bu maddeleri insanlara etki edecek oranda içeriyorsa o mantarlara "zehirli mantarlar" denilmektedir.

   Zehirli mantarlar esas olarak iki ana grupta ele alınabilirler:

   Birinci gruba giren mantarlar, yenildiğinde mide ve barsak bozukluklarına, baş dönmesi vb. semptomlara neden olurlar. Ancak bunlar eğer çok fazla miktarda alınmaz ve müdahale edilmekte çok geç kalınmaz ise yaşamsal tehlike oluşturmazlar. Ancak epey sayıda zehirli mantar vardır ki bunlar ikinci grubu oluştururlar. Bu gruba giren mantarlar vücut hücrelerini tahrip eden maddeleri veya aşırı dozda olmak üzere sinirleri etkileyen maddeleri içerirler. Bunlar için genel olarak öldürücü zehirli mantarlar deyimi kullanılmaktadır.

   Mantarların insanlara istenilmeyen etkileri sadece bu zehirli maddeleri ihtiva etmelerinden gelmemektedir. Bunun yanında başka nedenlerden dolayı da mantar yiyen kişilerde olumsuz etkiler görülebilmektedir. Bu nedenleri şöyle sıralayabiliriz:

   Mantar taze olarak yenilen bir gıdadır. Eğer fazla bekletilir, iyi saklanmaz vb. ise zararlı bakterilerin üremesine neden olunur. Yani günlük deyimle çabuk bozulurlar. Bozulmuş mantar yiyenlerde görülen mide bulantısı, kusma ve ishal kuşkusuz mantar zehirlenmesi olarak tanımlanamaz. Ancak halk arasında bu duruma da mantar zehirlenmesi denilmektedir. Mantar, sindirilmesi zor bir gıdadır bu nedenle ilk defa mantar yiyen insanlarda hazımsızlık görülebilir. Özellikle fazla miktarda yendiğinde bu durum daha da sık görülebilir. Ne var ki bu geçici bir durumdur. Mideleri hassas olan insanların bu noktaya özel olarak dikkat etmeleri gerekmektedir. Bazı insanlarda da mantarlarda bulunan bazı maddelere karşı allerji olabilir. Aynı yemeğin, o yemeği yiyen insanlardan sadece bir tanesine dokunması işte bu nedenledir. Bu açıdan, eğer bir kişi bir mantarı ilk kez yiyor ise, az miktarda yemesi doğru olur. Bazı mantarlar ise alkol ile beraber alındığında zehirlenmelere neden olmaktadir. Gri renkli mürekkep mantarı (Coprinus atramentarius) bu konuda en çok bilinen mantar çeşididir. En dikkate değer bir neden de psişik nedendir. Eğer insanlarda mantardan zehirlenme korkusu var ise o insanlar şu veya bu şekilde mantar yediklerinde aynen zehirli mantar yiyenlerde görülen semptomlar ortaya çıkmaktadır. O nedenle mantar yemekten korkan insanları mantar yemeye zorlamaktan kesinlikle kaçınmak gerekir. Bu psişik durum sadece mantardan korkanlarda görülmez, topladığı mantarlardan emin olmayan insanlar için de aynı durum söz konusudur. İnsanlar yemekten sonra çoğu kez hazım zorluğu, gaz vb. sorunları yaşarlar. Eğer bu etkiler mantar yendikten sonra ortaya çıkarsa, mantarı toplayan kişide de "acaba?" sorusu belirebilir. "Acaba yanlış mantar mı topladım?" kuşkusu da aynı sonucu doğurabilmektedir.

   
   

   	Zehirli Mantarlar Tablosu (Gift svampar och svamgifter adlı kitaptan aynen alınmıştır.)
   	Ana grup ve / Sendrom* Latent dönem** Zehir Etkilenen organ / en önemli semptom*** Mantar A-Hücre öldürücü zehirler: (Latent dönemi uzun olanlar.) Amatoksin sendromu (4 -) 8 - 24 saat Amatoksinler: α-amanitin β-amanitin ve diğerleri Sindirim kanalı, karaciğer, böbrekler Amanita phalloides (Köygöçüren), Amanita virosa,Galerina marginata Mide-barsak rahatsızlıkları, karaciğer ve böbrek bozukluğu arazları. Phallotoksinler: Örnek:Phalloidin Zehir etkisini sadece, doğrudan kana karıştığında gösterir. Amanita phalloides-Köygöçüren , Amanita virosa, Giromitra sendromu 5 - 8 (- 24) saat Gyromitrin Karaciğer, böbrekler, merkezi sinir sistemi, alyuvarlar Gyromıtra esculanta, (Beyin mantarı), Gyromitra ambiguaGyromitra infula Discina Gigas Discina perleta Mide-barsak rahatsızlıkları, karaciğer ve böbrek sakatlıkları, baş dönmesi, kramplar Orellanus sendromu (2 -) 3 - 7 (-14) gün Orellanin  Böbrekler (Şapkaların altı ve üstü kirli kahverengi olan sinek mantarları) Cortinarius orellanus, Cortinarius rubellus Susama, böbrek ağrıları, sidik azalması, böbrek çalışmazlığı ?  Böbrekler (Kahverengi sinek mantarları) Cortinarius limonius, Cortinarius callisteus, Cortinarius gentilis, Cortinarius vitellinus (Kirli sarı sinek mantarı) Susama, böbrek ağrıları, sidik azalması, böbrek çalışmazlığı B-Sinir sistemini etkileyen zehirler: (Latent dönemleri kısa olanlar.) Muskarin sendromu 1/2 - 2 saat Muskarin  Otonom sinir sistemi inocybe ve küçük clitocybe türleri Clitocybe dealbata, Clitocybe phyllophila, Inocybe patouillardi, Inocybe fastigiata, Inocybe geophylla Mide-barsak rahatsızlıkları, terleme, tükürük ve gözyaşı ifrazatında artış, solunum zorluğu, düşük nabız Pantherina sendromu 1/2 - 2 (- 4) saat İbotenik asit Musimol Muscazon  Merkezi ve periferi sinir sistemi Amanita pantherina, Amanita muscarina (Gelin mantarı), Amanita regalis Mide-barsak rahatsızlıkları, endişe, sanrı, ağız kuruması vb. Psilosibin sendromu 1/2 - 2 saat Psilosibin Psilosin  Merkezi sinir sistemi Bazı Psilocybe, panaeolus, gymnopilus türleri: Örnek olarak Psilocybe semilanceata, Panaeolus subbalteatus, Gymnopilus junonius Endişe, ajitasyon (kışkırtı), halüsinasyon (sanrı) C-Mide-barsak bozucu zehirler: Gastrointestinal sendrum 1/2 - 4 ( - 8) saat Büyük oranda bilinmiyor  Sindirim kanalı Bu özellikte olan çok çeşitli mantar vardır: Deli mantar vs. Mide bulantısı, kusma, ishal D-Alkol ile alındığında zehir etkisini gösterenler: Coprinus Sendromu İlk mantar yendikten sonra birkaç gün boyunca, her alkol alıştan sonra 1/4 - 2 saat. Tam etki mantarı yedikten 6 - 8 saat sonra. Coprin  Otonom sinir sistemi Sadece Coprinus Atramentarius (Gri mürekkep mantarı) Deri kızarması, baş ve göğüs ağrıları, aşırı korku, nefes darlığı ?  Yukarıdaki gibi Clıtocybe clavipes, Boletus luridus E-Antijen-antikrop-tepki Paxsillus sendromu 1/4 - 2 saat Bilinmeyen bir antijen ****  Dolaşım sistemi  Paxillus Involutus Tansiyon düşüklüğü, karın ve böbrek ağrıları, kusma, baş dönmesi, ishal, nefes darlığı, baygınlık
   	*Sendrom  = Tanıyı kolaylaştıran bulguların tümü **Latent dönem = Mantarın yenildiği andan, ilk belirtilerin görülmeye başladığı ana kadar geçen süre. ***Semptom = Belirti, araz, bulgu. ****Antijen = Vücuda girdiğinde antikor oluşmasına yol açan virus, bakteri gibi protein yapısında bir madde.

   http://wb332306.bahnhofbredband.se/mnt_sunu.pps
   
   http://wb332306.bahnhofbredband.se/
   
   DOMALAN MANTARI (Keme mantarı)
   .-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.--.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.--.-.-.-
   EKOLOJİ Dergisinden alıntıdır.. (NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 1997 SAYI: 23) 
               Ekolojisi
      Su tutma kapasitesi zayıf, hemen kuraklığa yönelen,
   geçirgen, kumlu-taşlı fazda olan topraklara
   sahip kurak ve çorak sahalarda ilkbahar yağışlarından
   hemen sonra ortaya çıkarlar. Genelde yetiştikleri
   alanlar yüksek bitkiler bakımından fakirdir. Kurak
   geçen senelerde ya çok az ya da hiç görülmezler. Bol
   olarak ortaya çıkışları, sonbahar yağışlarının fazla olduğu
   yıllara rastlar. Yamaçlarda, tarla sınırlarında ve
   tarım için elverişli olmayan kahverengi toprak olarak
   adlandırılan (14) tipte toprağa sahip sahalarda yetişir.
   İlkbahar mevsimindeki yağışları takiben Mart, Nisan
   ve Mayıs aylarında görülür.
   Aşağıdaki tabloda Terfezia boudieri Chatin mantarının
   makroelement ve mikroelement içeriği  gösterilmiştir.11 (26).
   Elementler Konsantrasyon mg/kg
   Na 290
   K 9960
   Ca 680
   Fe 170
   Cu 83
   Zn 130
   Mn 22
    Kumi otu: Helianthemum salicifolium  Domalan  mantarının  ortak  yaşam bitikisidir...
    TOPLAMA ŞEKLİ
    Toplama şekli öncelikle Helianthemum salicifolium
   (Kumi otu) bitkisinin bol olarak bulunduğu ekseriya
   bir sopa veya kazıcı bir araç vasıtasıyla yapılmaktadır.
   Yöre halkı "Kumi Otu" diye adlandırdığı
   bitkinin topluluklarını ararken, çok sayıda,
   daha fazla ve büyük yeşil aksama sahip, yerde uzanan
   bireylerin bulunduğu toplulukları seçmektedir.
   Böyle bir yer bulunduktan sonra, toprak yüzeyinin
   5-10 cm derininde bulunan mantarın yeri araştırılmaktadır.
   Burada kriter, gelişen ve gelişmekte
   olan fungusun artan hacmi nedeniyle oluşturduğu
   tümsekler ve bunların yüzeyinde oluşan çatlaklardır.
   Böyle bir çatlak veya tümsek farkedildiğinde hemen
   bir sopa ile orası deşilerek mantarın askokarpı ortaya
   çıkartılır. Sonra oranın yakını yine sopa ile araştırılarak
   diğer bireylere ait askokarplarda gelişmiş
   veya gelişmemiş olsun çıkartılarak toplanmaktadır.
   Ancak bazı durumlarda bu tümsekler, yağmur
   gibi bazı nedenlerle ya da hayvanların gezinmesi
   sonucu gözden kaybolmaktadır. O takdirde
   yöre halkı daha önceden bildikleri sahalarda
   eğilip gezinmekte ve ellerindeki sopalarla toprağa
   vurarak oluşturdukları seslerin farklılıklarına göre
   mantarın yerini tesbit etmektedirler.
    Mantarın Tanımı
    Dolu, sıkı, sert ve sulu yapıda, krem veya parlak
   deri renginde ancak dikkate değer olarak dip kısmında
   soluk kahverengi, periferi de soluk kahve
   zeytuni kahverengidir. Beyazımsı veya renksiz gibi
   görünen ince damarlar gleba içinde mozayik görünüşünde
   damarlar ve bu damarlar arasında kalan
   fertil kısımlar biraz daha esmer renktedir (Şekil-2).
   Tad ve koku önemsiz, tatlımsı un veya meyva kokusuna
   sahiptir.
     Diğer İsimleri ve Tanımlama:
   Halkımızın "Kumi, Keme, Dümbelek, Domalan,
   Tombalak" diye adlandırdığı yeraltında ve
   toprak yüzeyinden 5-10 cm derinde yetişen  Latince ismi  Terfezia
   boudieri Chatin mantarıdır
   
   .-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-..-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.--.-.-
   

   

   DOMALAN MANTARI

    Eskişehir ilimizde Emirdağ ,Sivrihisar ,Alpu ve Beylikova ilçelerimizde Domalan mantarı yetişmektedir... Yağış duruumuna bağlı olarak genelde Nisan ortaları  ile sonuna doğru toplanmaktadır...
   

   

   DOMALAN MANTARI

   
   
   
   

   

   DOMALAN MANTARI Yumurta ile

   

   DOMALAN MANTARI SADE yağda

   
   

   

   DOMALAN MANTARI YUMURTA ile

   
   
   
   
   
   

   

   Kumi otu DOMALAN MANTARI ile ortak yaşam   bağları  vardır..

   Mantar Zehirlenmeleri için Danışma Adresi dilerim hiç bir  kimsenin bu adrese ihtiyacı olmaz..
   

   http://uzem.rshm.gov.tr/